Skip to main content

Posts

Showing posts with the label Science and Technology

टाइप 5 मधुमेह

ब्लाॅग नं.2025/150 दिनांकः 31 मे, 2025. मित्रांनो,  मधुमेहाचा नवा प्रकार: प्रकार ५ मधुमेह – एक नवा दृष्टिकोन एप्रिल २०२५ मध्ये, आंतरराष्ट्रीय मधुमेह महासंघाने (IDF) मधुमेहाच्या एका नवीन प्रकाराला अधिकृत मान्यता दिली – प्रकार ५ मधुमेह. या नवीन प्रकारामुळे जगभरातील आरोग्य क्षेत्रात नवी जागरूकता निर्माण झाली आहे. प्रकार ५ मधुमेह विशेषतः आफ्रिका आणि आशिया खंडांमध्ये जास्त प्रमाणात आढळतो. अंदाजानुसार, सुमारे २० ते २५ दशलक्ष लोक या आजाराने ग्रस्त आहेत. प्रकार ५ मधुमेह म्हणजे काय? प्रकार ५ मधुमेहाला "गंभीर इन्सुलिन-कमी असलेला मधुमेह" (Severe Insulin-Deficient Diabetes - SIDD) म्हणूनही ओळखले जाते. हा मधुमेह इतर प्रकारांपेक्षा वेगळा आहे. कुपोषणामुळे होणाऱ्या चयापचय विकारांशी त्याचा थेट संबंध असून, विशेषतः किशोरवयीन आणि तरुण प्रौढांवर त्याचा प्रभाव जास्त दिसून येतो. दीर्घकाळ कुपोषणामुळे शरीरातील इन्सुलिन तयार करणाऱ्या स्वादुपिंडाच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम होतो. परिणामतः, शरीर इन्सुलिनची निर्मिती पुरेशा प्रमाणात करू शकत नाही. यामुळे चयापचय स्थिरता राखणे कठीण होते. टाइप १ आणि ...

प्रेम ही केवळ कवि कल्पना आहे?

  ब्लॉग नं. 2025/129 दिनांक: 10 मे, 2025.     मित्रांनो , “प्रेम केलं प्रेम, काय हा झाला गुन्हा? अंतरीची भावना सांगू कुणा?” कुमार गंधर्व यांच हे गाणं. अगदी खरा प्रश्न विचारला आहे.पण प्रेम ही केवळ कवि कल्पना नाही आणि प्रेम फक्त रोमान्सपुरतं मर्यादित नसतं, ते आई-वडील , मित्र-मैत्रिणी , निसर्ग , कला , ज्ञान आणि स्वतःबद्दल असू शकतं. प्रेमाचं खरं रूप म्हणजे दुसऱ्याच्या अस्तित्वाचा आदर आणि त्याच्या आनंदात स्वतःचं सुख मानणं.प्रेम यापेक्षा वेगळं काही असलं तर.जाणून घेऊ आजच्या ब्लॉगमध्ये.                   सविस्तर:             प्रेमाचे किस्से अगदी रोमियो जुलीएट, लैला मजनू पासून तर अगदी,आपल्या पुराणातील दुष्यंत शकुंतला यापासून ऐकायला मिळतात.इतकंच काय,संपूर्ण मानवी इतिहासात,लोक सतत प्रेम नावाच्या खोल भावनेने मोहित झालेले आहेत.पण मानवी मेंदूतील रासायनिक हालचाली,प्रेम निर्माण करतात असं जर मी म्हटलं तर तुम्हाला पटेल ते.पण प्रेमात काय काय घडतं, वैज्ञानिक संशोधनातून प्रमाण...

Chandrayan-3

  Blog No.2023/2 21             Date:- 23 rd , August 2023   मित्रांनो ,             आपला देश आणि त्यातील राजकारण म्हणजे जगाच्या पाठीवरील आठवे आश्चर्य म्हणावे लागेल. मी असं म्हणतोय याचं कारण ऐकल्यावर तुम्हाला माझे विधान पटेल.भारताने चांद्रयान-3 अवकाशात रवाना केले,त्या दिवशीपासून तो सुद्धा राजकारणाचा विषय झाला आहे. चांद्रयान-3 हा एखाद्या पक्षाचा अभिमानाचा विषय नाही तर देशासाठी अभिमानाचा विषय आहे.पण देशाभिमान नावाची चीज काही शिल्लक असेल तर काही वाटेल ना ! वंदे मातरम हे वंदे मातरम नसून वन डे मातरम म्हणजे फक्त एकच दिवस 15 ऑगस्टला आम्हाला अगदी देशप्रेमाचे भरते येते. यावर्षी एका राष्ट्रीय पक्षाच्या अध्यक्षाने 15 ऑगस्टच्या राष्ट्रीय कार्यकामावर बहिष्कार टाकून इतिहास घडविला.असो येशू ख्रिस्तासारखं म्हणायचं “देवा ते काय करत आहेत त्याची त्यांना कल्पना नाही,देवा तू त्यांना माफ कर.” तर चंद्रयान आज चंद्रावर उतरणार आहे.त्याची उत्कंठा सगळ्यांना लागली आहे. अशा वेळी इस्रोने आज पर्यन्त यानाने कसकशी प्रग...

AI आणि शालेय विद्यार्थी

  Blog No. 2023/87       Date: 8 th , April 2023       मित्रांनो,             बरोबर दोन महिन्यांपूर्वी 8 फेब्रुवारीला मी ChatGPT वर एक ब्लॉग लिहिला होता.आज मी तुम्हाला ChaptGPT च्या Open AI चा वापर करून शाळेत जाणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी AI कसे फायदेशीर आहे.याची उत्तरे मिळविण्याचा प्रयत्न केला आणि त्याने दिलेल्या उत्तरावर आधारलेला हा ब्लॉग आहे. ज्यामुळे तुम्हाला सगळ्यांना कळेल की AI अर्थात कृत्रिम बुद्धिमत्ता कशी फायदेशीर ठरु शकते.      प्रास्ताविक       AI विविध प्रकारे शाळेत जाणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी खूप फायदेशीर ठरू शकते. AI- शक्तीवर चालणारी शैक्षणिक साधने आणि तंत्रज्ञान विद्यार्थ्यांना त्यांच्या वैयक्तिक गरजा आणि शिक्षण शैली पूर्ण करणारे वैयक्तिकृत शिक्षण अनुभव प्रदान करून अधिक प्रभावीपणे आणि कार्यक्षमतेने शिकण्यास मदत करू शकते. शाळेत जाणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या फायद्यासाठी AI चा वापर कसा केला जाऊ शकतो याची काही उदाहरणे येथे देत आह...

इलेक्ट्रिक फ्लाइंग टॅक्सी

B log No. 2023/45         Date: 21st, February 202 3     मित्रांनो,            कल्पना करा तुम्ही पुण्यात रहात आहात.बाणेरला तुमचे घर आहे आणि तुम्हाला ऑफिसला हडपसरला जायचे आहे. तुम्हाला हडपसरला पोहोचायला कमीतकमी सव्वा तास वेळ लागणार हे निश्चित.हे गुगल मॅप वरुन  सांगतो आहे.पण काही दिवसांनी किंवा महिन्यांनी हेच अंतर तुम्ही 15 मिनिटांत पार करू शकाल.असे मी तुम्हाला सांगितले तर  तुमचा विश्वास बसणार नाही,बरोबर ना.पण मित्रांनो बंगळुरु मधील एरो इंडिया शोमधे ईप्लेन कंपनीच्या नॉन-फ्लाइंग प्रोटोटाइप मॉडेलने अनेकांचे लक्ष वेधून घेतले आहे.ही एक इलेक्ट्रिक फ्लाइंग टॅक्सी आहे.   ई-प्लेन कंपनीचे उद्दिष्ट             आयआयटी मद्रास येथे इनकुबेटेड ईप्लेन कंपनीची स्थापना प्राध्यापक सत्य चक्रवर्ती यांनी केली आहे. त्यांनी रस्त्यावरील वाहतूक कोंडी आणि त्यामुळे प्रवासास लागणारा वेळ कमी करण्याचे उद्देश्यातून काम करण्यास सुरुवात केली.शहरांतर्गत प्रवास आणि मालवाहतूक जलद करण्यासाठी ...

UFO किंवा उडती तबकडी

  B log No. 2023/40      Date: 17th, February 202 3 . मित्रांनो,             उत्तर अमेरिकेत एक आठवड्यात अमेरिकेने एक चीनी गुप्तहेर बलून आणि तीन अज्ञात उडणाऱ्य वस्तु पाडल्यानंतर दोन्ही राष्ट्रात तनाव वाढला आहे. याबाबत असे म्हटले जाते की अमेरिकन अधिकारी चिनी सैन्याने सोडलेल्या गुप्तहेर बलूनवर अगदी बारकाईने पाळत ठेवून होते. अमेरिकन अधिकाऱ्याने एका मुलाखतीमधे  सांगितले की अमेरिकेने जानेवारीच्या शेवटच्या आठवड्यात दक्षिण चीन मधील हैनान बेटापासून निघालेल्या चीनच्या एका स्पाय बलूनचा मागोवा घेण्यास सुरुवात केली. ते अलास्का जवळील अलेउटीयन बेटावरून पुढे सरकले नंतर कॅनडा आणि मोंटाना मार्गे पुढे निघाले. त्या नंतर लष्करी नेत्यांनी राष्ट्राध्यक्ष बायडेन यांना सावध केले. अमेरिकन हवाईदलाने जवळजवळ त्याच प्रकारचे हवाई क्राफ्ट टेक्सास आणि फ्लोरिडा च्या अंतराळात दोनदा शोधून काढले होते. 4 फेब्रुवारी ला अमेरिकन फायटर जेटने दक्षिण कॅरोलिनाच्या किनाऱ्यावर हा फुगा खाली पाडला. त्यातील महत्वपूर्ण असे इलेक्ट्रोनिक पार्ट्स आणि सेन्सॉरस ज...

लिथियम आणि भारत

B log No. 2023/39     Date: 16th, February 202 3 . मित्रांनो,              सिनेमा, साहित्य इत्यादि विषयापासून आज जरा तुम्हाला दूर घेऊन जातो आहे.नुकतीच एक बातमी झळकली.तुम्हा सर्वांच्या नजरेतून ही बातमी नक्की सुटली नसणार आणि ती म्हणजे जम्मू आणि काश्मीर मधे लिथियमचे साठे सापडले. कदाचित तुम्हीच काय मी देखिल कर्नाटकात 1600 टन लिथियमचे साठे मिळाल्याचे वाचले नसेल.कारण लिथियमचे आज जितके महत्व वाटते किंवा वाढले आहे,ते तेव्हा नव्हते. काय आहे एवढे लिथियमचे महत्व वाचूया आजच्या ब्लॉग मधे. लिथियमचा उपयोग         आपण जेव्हा पारंपरिक इंधनाचा वापर करतो तेव्हा,कार्बन-डाय-ऑक्साइड आणि मिथेन सारखे हानिकारक वायु वातावरणात सोडत असतो.ज्याला उत्सर्जन असेही म्हटले जाते.जर हे वायूचे उत्सर्जन टाळायचे असेल तर आपल्याला या इंधनांचा जसे पेट्रोल, डिझेल इत्यादि इंधनाचा त्याग करावा लागेल.सध्या पूर्ण त्याग करणे शक्य नसले तरी वापर कमी करण्यासाठी आपण निश्चितच प्रयत्न करु शकतो.त्यासाठी आपल्याला अन्य  पर्यायांकडे वळणे आवश्यक आहे.जसे इ लेक्ट्रिक कार...