प्रोबायोटिक औषधे

 Blog No.2024/035. 

Date: -20^th, February,2024.

 मित्रांनो,

            कधी कधी माझ्या एका ब्लॉगवरुन मला दूसरा ब्लॉग लिहिण्याची संधी चालून येते.ती अशी की एखाद्या वाचकाने माझ्या ब्लॉगवरील प्रतिक्रियेमद्धे काही असे काही लिहिलेले किंवा सुचविलेले असते की मला त्या विषयावर ब्लॉग लिहिणे क्रमप्राप्त होऊन जाते.मी जो ब्लॉग लिहिला होता तो म्हणजे “आधुनिक जीवनशैलीचा आतडयावर होणारा परिणाम, ज्यांनी हा ब्लॉग वाचला नसेल, त्यांच्या साठी खाली लिंक देत आहे. त्यावर क्लिक करा आणि  तो ब्लॉग वाचा आणि मग आजचा ब्लॉग वाचा. 

सविस्तर

           प्रोबायोटिक औषध म्हणजे सजीव फायदेकारक बॅक्टेरिया आणि यीस्ट असलेली पूरके किंवा औषधे, ज्यांचे पुरेशा प्रमाणात सेवन केल्यावर आरोग्यविषयक फायदा होतो असे मानले जाते.हे सूक्ष्मजीव मानवी आतड्यात नैसर्गिकरित्या आढळणाऱ्या लाभदायक जीवाणूंसारखेच असतात आणि ते पचनसंस्थेतील लाभदायक जीवाणूंचे संतुलन राखण्यात किंवा पुनर्संचयित करण्यास मदत करतात.प्रोबायोटिक औषधांच्या घटकांमध्ये सामान्यत: फायदेशीर बॅक्टेरिया आणि कधीकधी यीस्टचा समावेश असतो. सामान्य प्रोबायोटिक स्ट्रेनमध्ये लैक्टोबॅसिलस ऍसिडोफिलस, बिफिडोबॅक्टेरियम बिफिडम, लॅक्टोबॅसिलस केसी, लॅक्टोबॅसिलस रॅमनोसस आणि सॅकॅरोमाइसेस बॉलर्डी यांचा समावेश असतो.हे सूक्ष्मजीव अनेकदा त्यांचे अस्तित्व आणि परिणामकारकता सुनिश्चित करण्यासाठी दूध, दही, कॅप्सूल किंवा पावडर यांसारख्या वाहक पदार्थांमध्ये मिसळून घेतले जातात. 

प्रोबायोटिक औषधांच्या सेवनाचे फायदे

1.       पचन सुधारते आणि पोषक तत्वांचे शोषण: प्रोबायोटिक्स पचन सुधारण्यास आणि आतड्यांमधून पोषक द्रव्यांचे शोषण करण्यास मदत करतात.

2.       आतड्याच्या आरोग्यासाठी पूरक: प्रोबायोटिक्स आतड्यांतील बॅक्टेरियाचे निरोगी संतुलन राखण्यास मदत करतात, जे एकूण पाचन आरोग्य आणि नियमिततेला पूरक ठरू शकतात.

3.       रोगप्रतिकारक प्रणालीस मदत करतात: काही संशोधनांनी असे सुचवले आहे की प्रोबायोटिक्स रोगप्रतिकारक प्रणाली सुधारण्यास आणि विशिष्ट संक्रमणांचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकतात.

4.       काही विशिष्ट आजारांचे व्यवस्थापन: इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS), दाहक आंत्र रोग (IBD), अतिसार (अँटीबायोटिक-संबंधित डायरियासह), आणि लैक्टोज असहिष्णुता यांसारख्या आजारांचे व्यवस्थापन करण्यासाठी प्रोबायोटिक्स फायदेशीर ठरतात. 

प्रोबायोटिक औषधांचे काही तोटे किंवा साइड इफेक्ट्स

1.    गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल अस्वस्थता: काही लोकांना प्रथम प्रोबायोटिक्स सुरू करताना सूज येणे, गॅस किंवा सौम्य जठरांत्रीय अस्वस्थता जाणवू शकते, जरी ही लक्षणे सामान्यतः काही दिवसांनी कमी होतात.

2.      संसर्गाचा धोका: क्वचित प्रसंगी, प्रोबायोटिक्समुळे संसर्ग होऊ शकतो, विशेषत: कमकुवत रोगप्रतिकारक शक्ती असलेल्या किंवा अंतर्निहित आरोग्य स्थिती (आधीच काही आजार असलेल्या) असलेल्या लोकांमध्ये संसर्गाचा धोका असतो.

3.     औषधांशी परस्परसंवाद: जर तुम्ही आधी जसे एखाद्या आजाराने पीडित असाल आणि त्यासाठी काही औषधे घेत असाल तर प्रोबायोटिक्स औषधे आपल्या डॉक्टरांशी सल्लामसलत करणे गरजेचे आहे,कारण तुम्ही घेत असलेली औषधे आणि प्रोबायोटिक्स औषधे एकमेकांस पूरक नसतील तर त्याचे विपरीत परिणाम होऊ शकतात. म्हणून ही काळजी घेणे आवश्यक आहे.

4.       परिणामकारकतेतील परिवर्तनशीलता: प्रोबायोटिक्सची परिणामकारकता प्रत्येक व्यक्ति, औषधाचा डोस आणि प्रत्येकाच्या आतड्याच्या रचनेतील वैयक्तिक फरक यासारख्या घटकांवर अवलंबून असतो. त्यामुळे एकाला जर फायदा तर तितकाच फायदा दुसऱ्यास होईल असे नाही.

 

 

भारतात उपलब्ध असलेल्या काही प्रोबायोटिक औषधांची आणि ब्रँडची यादी येथे आहे,ही यादी पूर्ण नाही, उदाहरणार्थ दिली आहे.  The list is illustrative and not exhaustive.

1.       Darolac (Containing Lactobacillus acidophilus)

2.     Vizylac (Containing Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum, and Streptococcus faecalis)

3.       Econorm (Containing Saccharomyces boulardii)

4.       Enterogermina (Containing Bacillus clausii)

5.       Bifilac (Containing combination of Lactobacillus and Bifidobacterium strains)

6.       Sporlac (Containing Lactobacillus sporogenes)

7.       Zifi (Containing Lactobacillus sporogenes)

8.       Livogen-Z (Containing Zinc Bacillus)

9.       Nutrolin-B (Containing Lactobacillus acidophilus and Bifidobacterium longum)

10.  Zenflox-Plus (Containing combination of Ofloxacin, Ornidazole, and Lactobacillus spores)

समारोप

थोडक्यात प्रोबायोटिक औषधे बऱ्याच लोकांसाठी फायदेशीर ठरू शकतात, विशेषत: पाचक आरोग्य सुधारण्यासाठी आणि रोगप्रतिकारक कार्य सुधारण्यासाठी .तथापि,डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार त्यांचा वापर करणे आवश्यक आहे आणि तुम्हाला काही चिंता असल्यास किंवा प्रतिकूल परिणाम जाणवल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

तुम्हाला आजचा ब्लॉग कसा वाटला ते कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुढचा ब्लॉग येईपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा. 

 

प्रसाद नातु, पुणे.

https://www.prasadnatoo.co.in/2024/02/our-lifestyle-affects-intenstine.html