आधुनिक जीवनशैलीचा आतड्यांवर होणारा परिणाम

 Blog No.2024/034. 

Date: -19^th, February,2024. 

मित्रांनो,

            आपण त्या युगाकडे चाललो आहोत,जिथे पिझ्झाची delivery ड्रोन करतो किंवा कृत्रिम बुद्धिमत्ता मानवी मेंदूचे काम करण्याचा प्रयत्न करत आहे.पण दुर्दैवाची गोष्ट अशी की ज्या शरीरासाठी म्हणा अगदी पोटासाठी आपण सारे करत असतो.त्या पोटातील आतड्यांची आपण काळजी घेतांना दिसत नाही.किंबहुना त्याबाबतीत आपण आजही अगदी अश्मयुगात आहोत असे लक्षात येते. या विषयी वाचा आजच्या ब्लॉगमध्ये. 

सविस्तर   

आजचा आधुनिक आहार हाच केवळ आमच्या पचनसंस्थेचा नाश करत नाही तर,अँटिबायोटिक्स, कीटकनाशके आणि तणाव यासारखे इतर अनेक घटक आहेत.जे आतड्याच्या आरोग्यावर परिणाम करतात. आता आपण आहार,प्रतिजैविके, कीटकनाशके आणि तणाव या बद्दल सविस्तर जाणून घेऊ या. 

1. आहार

आपण सारेच जाणता की प्रक्रिया केलेले पदार्थ आतड्यांसाठी चांगले नाहीत.पण  गहू, सोया आणि कॉर्न यासारखी पिके शेतकऱ्यांसाठी सर्वात फायदेशीर आहेत,म्हणून यापासून बनणारी उत्पादने ग्राहकांसाठी त्वरित उपलब्ध होतात.processed food किंवा प्रक्रिया केलेलया पदार्थामध्ये आतड्यांमधील जैवविविधतेला (Biodiversity) ताकद देण्यासाठी आवश्यक असलेले फायबर नसते.आंतड्यातील चांगल्या बॅक्टेरियांना पोषक असते,संपूर्ण धान्य, फळे आणि विविध भाज्यांची उपलब्धता,ज्यात बरे करणारे आणि दाहक-विरोधी गुणधर्म आहेत.प्रत्येक पिढीच्या आहारात फायबरचे प्रमाण कमी कमी होत आहे आणि याचे दुष्परिणाम होत आहेत.अभ्यासाने असा निष्कर्ष काढला आहे की सरासरी अमेरिकन लोकांनी पिढ्यानपिढ्या खराब आहारामुळे त्यांचे 40% चांगले बॅक्टेरिया गमावले आहेत.खराब आतड्यांसंबंधी आरोग्याचे दुष्परिणाम,भरपूर फळे आणि भाज्यांसह उच्च फायबर आहार घेतल्यास आणि प्रक्रिया केलेले अन्न खाणे कमी केल्यास अंशतः कमी करणे अजूनही शक्य आहे.   

2. प्रतिजैविक Antibiotics

अँटिबायोटिक्स या आधुनिक औषधांचा एक अतुलनीय असा जीवनरक्षक फायदा आहे.पण, अमेरिकेतील Centre for Disease Control and Prevention (CDC) चा अंदाज आहे की अमेरिकेत डॉक्टरनी लिहून दिलेल्या प्रतिजैविकांपैकी 30% पूर्णपणे अनावश्यक आहेत.आपल्या देशात कमी अधिक हेच प्रमाण असणार आहे.अँटिबायोटिक्स केवळ संसर्गास कारणीभूत असलेल्या जीवाणूंना मारत नाहीत,तर ते निरोगी शरीरासाठी आवश्यक असलेले चांगले बॅक्टेरिया देखील नष्ट करतात.शरीराला बरे होण्यासाठी चार आठवडे ते सहा महिन्यांपर्यंत कालावधी लागतो.तेव्हा एवढ्या वेळात शरीरासाठी आवश्यक असलेले चांगले बॅक्टेरिया किती नाश पावत असतील अंदाज करा.आणि ही औषधे वारंवार घेण्याचा धोका हा की ही पुढे पुढे तर परिणामशून्य होऊ लागतात.अमेरिकेत 80% प्रतिजैविक प्रत्यक्षात पशुधनांना दिली जातात,मानवांना नाही.याचा अर्थ असा नाही की आपण डॉक्टरांनी सांगितलेली अँटीबायोटिक्स घेण्यास नकार द्यावा,परंतु सर्दी झाल्यास डॉक्टरांकडे न जाणे चांगले.तसेच प्राण्यांपासून मिळणारी उत्पादने जसे की मांस,अंडी,दूध इत्यादिचा मर्यादित वापर देखील फायदेशीर होऊ शकतो. 

3. निसर्गापासून अंतर

तज्ज्ञांना असा विश्वास आहे की निसर्गापासून आपला वाढता दुरावा हे देखील आतड्याच्या खराब आरोग्यास कारणीभूत आहे.जेवढे आपण  दैनंदिन जीवनात निसर्गाच्या संपर्कात असू तेवढे चांगले.कारण आपण अधिक नैसर्गिक जीवाणूंच्या संपर्कात असतो.शहरांमध्ये त्याचे प्रमाण कमी असल्यामुळे आमचा मायक्रोबायोम कमी होतो. मायक्रोबायोम म्हणजे शरीरातील सर्व सूक्ष्मजंतूंचा संग्रह आहे, जसे की जीवाणू, बुरशी, विषाणू आणि त्यांचे जीन्स,जे नैसर्गिकरित्या आपल्या शरीरात राहतात.हे मायक्रोबायोम रोगांपासून आपले संरक्षण करत असतात. 

4. तणनाशके आणि कीटकनाशके

ग्लायफोसेट सारख्या तणनाशकांची पातळी आपल्या अन्नात आणि आपल्या शरीरात सातत्याने वाढत आहे.ग्लायफोसेट अत्यावश्यक पोषक द्रव्ये रोखून तण नष्ट करत असते,परंतु ते आपल्या आतड्यात देखील अत्यावश्यक पोषक द्रव्ये रोखून धरण्याचे काम करत असते.ते आपल्या शरीराला आवश्यक असलेल्या निरोगी जीवाणूंच्या वाढीस प्रतिबंध करते.एमआयटीच्या संशोधकांचा असा विश्वास आहे की ग्लायफोसेटचे जास्त सेवन थेट सेलिआक रोगाशी संबंधित आहे, सेलिआक रोग म्हणजे एक रोगप्रतिकारक स्थिती जिथे लहान आतडे खराब होते आणि ग्लूटेन सहन करू शकत नाही. 

5. तणाव आणि खराब झोप

आतडे आणि मेंदू हे एकमेकांशी जोडलेले असते. दीर्घकाळचा ताण आणि कमी झोप याचा थेट परिणाम तुमच्या पचनावर होतो.तसेच खराब आतडे मानसिक आरोग्यावर प्रभाव टाकू शकते.तुमचे झोपेचे वेळापत्रक व्यवस्थित नसल्यास, ते आतड्याचे मायक्रोबायोम बदलते.नेटफ्लिक्स पाहण्यासाठी उशिरा जागे राहणे किंवा तुमच्या सेल फोनला चिकटून राहणे याचा तितका गंभीर परिणाम होत नाही,परंतु तरीही ते तुमच्या आतड्यात नक्कीच गोंधळ घालू शकतात. 

समारोप

            आहार,प्रतिजैविके, कीटकनाशके, निसर्गापासून अंतर आणि तणाव या गोष्टींचा आतड्यांवर होणारा परिणाम याविषयी आपण माहिती घेतली.पण ध्यान आणि व्यायामामुळे तणाव कमी होण्यास मदत होते आणि झोपेचे चक्र व्यवस्थित होते,ज्यामुळे आतडेही रुळावर येण्यास मदत होते.आहारातील फायबर आणि वनस्पती-आधारित पदार्थांचे प्रमाण वाढवण्यामुळे,आपल्या आतड्यांमधील नैसर्गिक संतुलन सुधारण्यास मदत होईल, मायक्रोबायोमचे संतुलन सुधारण्यासाठी प्रोबायोटिक पदार्थ आणि पूरक आहार हा सर्वोत्तम मार्ग असू शकतो. 'चांगल्या बॅक्टेरिया'चे हे थेट परिणाम आतड्याचे आरोग्य सुधारतात आणि पाचनाची समस्या कमी करण्यास मदत करतात.

तुम्हाला आजचा ब्लॉग कसा वाटला ते कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुढचा ब्लॉग येईपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा. 

  

प्रसाद नातु, पुणे.