ब्लॉग सं. 2025/1 51 दिनांकः 1 जून , 2025. मित्रांनो , जे मधुमेही आहेत,आणि टाइप 2 या प्रकारात मोडतात. म्हणजेच साधारणतः चाळीशी नंतर मधुमेह झाला आहे.त्यांना मेटफॉर्मिन बद्दल कल्पना असेल किंवा असायला हवी. मेटफॉर्मिन हे टाइप 2 मधुमेह नियंत्रणासाठी सर्वाधिक वापरले जाणारे औषध आहे.त्याची परिणामकारकता , सुरक्षितता , आणि परवडणारी किंमत , यामुळे हे पहिल्या पसंतीचे औषध मानले जाते.मेटफॉर्मिन कसे कार्य करते आणि त्याचे संभाव्य दुष्परिणाम काय आहेत , हे जाणून घेणे आवश्यक आहे. मेटफॉर्मिन म्हणजे काय ? मेटफॉर्मिन हे बिग्वानाइड्स नावाच्या औषधांच्या वर्गातील आहे.हे टाइप 2 मधुमेह असलेल्या लोकांमध्ये,रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी वापरले जाते.आरोग्यदायक आहार आणि नियमित व्यायाम यांसोबत,याचा उपयोग विशेषतः केला जातो. टाइप 1 मधुमेहासाठी हे औषध सहसा वापरले जात नाही , कारण त्या स्थितीत शरीर इन्सुलिन तयार करत नाही. मेटफॉर्मिन दोन मुख्य प्रकारांमध्ये उपलब्ध आहे: 1. तत्काळ परिणाम करणाऱ्या गोळ्या – दिवसातून अनेक वेळा घेतल्या जातात. 2....
ब्लाॅग नं. 2025/089
दिनांकः 29 मार्च, 2025.
मित्रांनो,
उन्हाळा हा आज काल कडक तापमानाचा आणि अंगाची लाही लाही करणारा ॠतु म्हणून ओळखला जाऊ लागलाय. भर दिवसा घराबाहेर पडायची काही सोय राहयली नाही. पण ज्यांना ऑफिसमधे किंवा कामावर जावे लागते, त्यांना घराबाहेर पडावेच लागणार. उन्हाळ्यात अशी काही फळ येतात जी उन्हाळा सुसह्य करण्यास मदत करतात.त्यातीलच दोन फळं म्हणजे टरबूज आणि खरबूज. आजच्या ब्लॉगमधे आपण या दोन फळांबद्दल जाणून घेणार आहोत.
सविस्तर:
आज आपण खरबूज आणि टरबूज या दोन फळांची पोषणमूल्ये, त्यांचे फायदे आणि मधुमेहींनी ही फळे खावी की नाही याविषयीची माहिती जाणून घेणार आहोत.फळं ही निसर्गाची एक अद्भुत देणगी आहे,जी आपल्याला ताजेतवाने ठेवते आणि आरोग्य सुधारते.खरबूज आणि टरबूज ही अशाच दोन फळांची उदाहरणे आहेत, ज्यामध्ये पोषणमूल्यांचा खजिना आहे. या दोन्ही फळांची वैशिष्ट्ये, फायदे, आणि मधुमेहींसाठी त्यांच्या सेवनाबाबत काही महत्त्वाचे मुद्दे या ब्लॉगमध्ये पाहू.
खरबूज (Muskmelon): एक मधुर फळ
खरबूज हे उन्हाळ्यात सहज उपलब्ध होणारे फळ आहे. याला खरबुज, कांतालूप किंवा मस्कमेलन असेही म्हणतात. त्याचा गर गोडसर आणि रसाळ असतो.
खरबूजातील पोषणमूल्ये
यात कॅलरी कमी (100 ग्रॅमला फक्त 34 कॅलरी) आहेत.पण फायबर भरपूर प्रमाणात उपलब्ध आहे. तसेच व्हिटॅमिन A, C, आणि पोटॅशियम यांचे चांगले प्रमाण आहे.तसेच यांत अँटिऑक्सिडंट्स जसे की बेटा-कॅरोटीन,ल्यूटिन उपलब्ध आहेत.
खरबूज खाण्याचे फायदेः
1. डोळ्यांचे आरोग्य: खरबूजातील बेटा-कॅरोटीन डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे.
2. हृदयासाठी चांगले: पोटॅशियमचे प्रमाण रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते.
3. पचन सुधारते: फायबरमुळे पचनसंस्था सुधारते आणि बद्धकोष्ठतेचा त्रास कमी होतो.
4. त्वचेसाठी फायदेशीर: व्हिटॅमिन C त्वचेला ताजेतवाने ठेवते आणि झिजलेल्या पेशी पुनर्जीवित करते.
5. जलयुक्त फळ: खरबूज 90% पाण्याने बनलेले असल्याने उन्हाळ्यातील उष्णता कमी करण्यास मदत करते.
टरबूज (Watermelon): उन्हाळ्याचा राजा
टरबूज हे उन्हाळ्यात खाल्ले जाणारे आणखी एक प्रसिद्ध फळ आहे. याचा लालसर गर गोडसर आणि रसाळ असतो.
टरबूजातील पोषणमूल्येः
यांत देखिल कॅलरी कमी (100 ग्रॅमला फक्त 30 कॅलरी) प्रमाणात उपलब्ध आहेत. यातील पाण्याचे प्रमाण 92% इतके असल्यामुळे हे फळ उन्हाळ्यात शरीरातील पाण्याची कमतरता कमी करते.तसेच टरबूज हे व्हिटॅमिन C, A आणि पोटॅशियमचे चांगले स्रोत आहेत.यांत अँटिऑक्सिडंट्स जसे की लायकोपीन, सिट्रुलीन उपलब्ध आहेत.
टरबूज खाण्याचे फायदेः
1. हृदयासाठी फायदेशीर: लायकोपीन हे अँटिऑक्सिडंट हृदयाच्या आरोग्यासाठी लाभदायक आहे.
2. हायड्रेशन: टरबूज पाण्याचे प्रमाण भरपूर असल्याने शरीरातील पाणी कमी होण्याची समस्या दूर करते.
3. सांधेदुखी कमी करते: सिट्रुलीन हे संयुग स्नायूंना आराम देते आणि जळजळ कमी करते.
4. रोगप्रतिकारशक्ती वाढते: व्हिटॅमिन C रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यास मदत करते.
5. डायट फ्रेंडली: कमी कॅलरी आणि नैसर्गिक गोडसर चव यामुळे वजन कमी करण्यासाठी उपयुक्त.
मधुमेहींसाठी खरबूज आणि टरबूज योग्य आहेत का?
मधुमेहींसाठी फळं खाणं हे खूप काळजीपूर्वक असतं, कारण फळांतील नैसर्गिक साखर रक्तातील साखरेच्या पातळीत वाढ करू शकते. खरबूज आणि टरबूज मध्यम प्रमाणात खाल्ल्यास त्याचे फायदे मिळू शकतात.
मधुमेहींसाठी काही टिपा:
1. मध्यम प्रमाणात सेवन:
100-150 ग्रॅम फळ एकावेळी खाल्ल्यास सुरक्षित असते.जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास रक्तातील साखरेची पातळी वाढण्याची शक्यता असते.
2. ग्लायसेमिक इंडेक्स लक्षात ठेवा:
खरबूजाचा ग्लायसेमिक इंडेक्स 65-70 आहे, पण ग्लायसेमिक लोड कमी असल्याने ते मधुमेहींसाठी सुरक्षित आहे.टरबूजाचा ग्लायसेमिक इंडेक्स 72 असूनही त्यात 90% पाणी असल्याने साखरेचा प्रभाव कमी होतो.
3. फायबरयुक्त आहारासोबत खा:
खरबूज किंवा टरबूज खाल्ल्यानंतर फळांबरोबर फायबरयुक्त पदार्थ जसे ओट्स किंवा सॅलड घ्या, जे साखरेची पातळी स्थिर ठेवते.
4. सेंद्रिय फळ निवडा:
रासायनिक खतांचा वापर न केलेली सेंद्रिय फळं मधुमेहींसाठी चांगली ठरतात.
खरबूज व टरबूज कसे खावे?
स्नॅक्स म्हणून: तुकडे करून थेट खा.
स्मूदी: दही किंवा लो फॅट दुधासोबत स्मूदी तयार करा.
सॅलड: इतर फळं आणि भाज्यांसोबत फळ सॅलड तयार करा.
पाणीपुरीसारखी क्रिएटिव्ह डिश: टरबूजाच्या तुकड्यांमध्ये चिमूटभर चाट मसाला घालून खा.
समारोपः
खरबूज आणि टरबूज ही दोन्ही फळं उन्हाळ्यातील आरोग्यासाठी उत्तम आहेत. या फळांचा लाभ घ्यायचा असल्यास प्रमाणित सेवन महत्त्वाचे आहे. मधुमेहींनी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने व वरील मार्गदर्शनानुसार या फळांचा आहारात समावेश करावा. पोषणमूल्ये आणि स्वादाचा सुंदर मिलाफ असलेली ही फळं तुमच्या आहाराला स्वादिष्ट बनवतील आणि आरोग्य सुधारतील.
आजचा ब्लॉग तुम्हाला कसा वाटला, याविषयी कमेंट बॉक्स मधे जरूर लिहा. पुढील ब्लॉग येई पर्यंत स्वतःची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा, आनंदी रहा, मस्त जगा.
प्रसाद नातु.
मला नक्की माहित नाही की टरबूज आणि कलिंगड हे एकच आहेत की वेगळे आहेत. मध्यप्रदेश मध्ये कलिंगडाला टरबूज म्हणतात हे मात्र मी पाहिले आहे. खरबूज मात्र मी खाल्ले असे वाटत नाही.
ReplyDeleteपण कलिंगड हा माझा अतिशय जिव्हाळ्याचा आणि आवडते खाणे आहे.
आपला ब्लॉग कलिंगडासारखा छान छान आकर्षक मोहक आणि गोड झाला याबद्दल आपले खूप खूप धन्यवाद
🙏
ReplyDelete