Skip to main content

कर्मचाऱ्यांच्या मानसिक आरोग्याची काळजी घेणे महत्वाचे

  ब्लॉग नं. 2025/35 2 . दिनांक: 1 6 डिसेंबर, 2025. मित्रांनो, आजच्या गतिमान कॉर्पोरेट जगात कर्मचारी हे फक्त काम करणारी माणसे नसतात.ते आपल्या संस्थेचे भावनिक केंद्र ( Emotional Core) असतात.त्यामुळे कॉर्पोरेट समग्र कल्याणाला ( Corporate Wellbeing )  आता पर्याय नाही.ते प्रत्येक व्यवसायासाठी आता अत्यावश्यक झाले आहे. कॉर्पोरेट समग्र कल्याण ( Corporate Wellbeing ) म्हणजे काय? याविषयी आपण आजच्या ब्लॉगमध्ये जाणून घेणार आहोत.     सविस्तर: आज काल प्रत्येक नियोक्त्याला ( Employer ) त्यांच्या कर्मचाऱ्यांच्या मानसिक आरोग्याची काळजी घेणे म्हणजे फक्त “गुड टू डू” गोष्ट नाही , तर ती त्यांच्या संस्थेच्या वाढीमध्ये सर्वात महत्त्वाची गुंतवणूक झाली  आहे.एक विश्वासार्ह , वैज्ञानिक आणि रचनाबद्ध कॉर्पोरेट,मेंटल हेल्थ प्रोग्राम अशा पद्धतीने बनविते की त्याचा, कर्मचारी टिकवून ठेवणे , उत्पादकता वाढवणे आणि संस्थेबद्दलची बांधिलकी ( loyalty) मजबूत करण्यास मोठा हातभार लागतो. 1) बर्नआउट: संस्थेत शांतपणे पसरत जाणारी आग: गॅलपच्या 2024 च्या अहवालानुसार, भारतीय कर्मचाऱ्यांपैक...

जमिनीवर झोपणे फायदेकारक

ब्लॉग नं.2025/054

दिनांक:23 फेब्रूवारी, 2025. 

मित्रांनो,

          आज काल लग्न समारंभात येणाऱ्या लोकांना सेपरेट रुम लागते.दोन दिवसासाठी घराबाहेर रहाणाऱ्यांना देखिल प्रायव्हसी लागते.मला आठवतंय माझ्या लहानपणी लग्न समारंभात एका हॉलमधे जमिनीवर गाद्या घातलेल्या असतं,जिथे लग्नाला आलेल्या पुरुषांची रात्री झोपण्याची व्यवस्था असे आणि दुसऱ्या हॉलमधे लग्नाला आलेल्या स्त्रियांची व्यवस्था.तेव्हा कुणी प्रायव्हसी नाही, वगैरेची तक्रार करित नसे.पण आता तसं राहिलं नाही. त्यामुळे आज काल जमिनीवर कुणी झोपत नाही. पण जमिनीवर झोपण्याचे काही फायदे आहेत. आजच्या ब्लॉगमधे आपण आज ते पहाणार आहोत.

सविस्तर:

          आजकालच्या आधुनिक जीवनशैलीत गाद्यांवर किंवा आरामदायक बेडवर झोपणे ही सामान्य गोष्ट बनली आहे. मात्र, प्राचीन काळापासून आपल्या आयुर्वेद आणि योगशास्त्रात जमिनीवर झोपण्याचे अनेक फायदे सांगितले गेले आहेत. शरीर व मनाचे आरोग्य राखण्यासाठी जमिनीवर झोपणे हा एक सोपा व नैसर्गिक उपाय आहे. याचे फायदे शास्त्रीय दृष्टिकोनातून आणि अनुभवाच्या आधारावर समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.

1. स्नायू आणि हाडांचे आरोग्य सुधारते:

जमिनीवर झोपल्याने शरीर नैसर्गिक पद्धतीने सरळ स्थितीत राहते, ज्यामुळे मणक्याला योग्य आधार मिळतो.मऊ गाद्यांवर झोपल्याने मणक्यावर वाकवणारा ताण येतो,ज्यामुळे पाठदुखी किंवा मानदुखीची समस्या निर्माण होऊ शकते.जमिनीवर झोपल्याने स्नायूंना योग्य ताण बसतो आणि पाठीचा कणा योग्य स्थितीत राहतो, ज्यामुळे शरीराचे पोश्चर सुधारते.

2. रक्ताभिसरण सुधारते:

जमिनीवर झोपल्यामुळे रक्ताभिसरण व्यवस्थित होते.गादीच्या नरमपणामुळे काही वेळा शरीराच्या विशिष्ट भागांवर दाब येतो आणि रक्तप्रवाह कमी होतो.मात्र,जमिनीवर झोपल्याने शरीराचे वजन समप्रमाणात वितरित होते,ज्यामुळे रक्ताभिसरण सुरळीत राहते आणि शरीराला पुरेशी विश्रांती मिळते.

3. योगसाधनेसाठी उपयुक्त:

योग आणि ध्यानाच्या दृष्टीने जमिनीवर झोपणे अधिक लाभदायक आहे.जमिनीच्या थंडस्पर्शामुळे मन शांत होते आणि झोपताना शरीराला स्थिरता लाभते.मन आणि शरीर यांच्यातील समतोल साधण्यासाठी जमिनीवर झोपण्याची सवय उपयोगी ठरते.

4. नैसर्गिक झोपेस चालना मिळते:

जमिनीवर झोपल्याने झोपण्याची नैसर्गिक प्रवृत्ती सुधारते.गादीवरील अतिरिक्त आरामामुळे अनेकांना झोप लागण्यासाठी जास्त वेळ लागतो,परंतु जमिनीवर झोपल्याने शरीर लवकर विश्रांती घेतं,ज्यामुळे झोपेचा दर्जा सुधारतो.

5.स्नानूमधील जळजळ कमी होते:

जमिनीवर झोपल्यामुळे स्नायूंवरील ताण कमी होतो आणि सूज किंवा जळजळ असल्यास ती लवकर बरी होते.हे विशेषतः खेळाडू किंवा शारीरिक मेहनत करणाऱ्या व्यक्तींना उपयुक्त ठरते.

6. गॅस्ट्रिक आणि पचनसंस्थेच्या समस्या कमी होतात:

जमिनीवर झोपल्याने पचनक्रिया सुधारते.गादीवर झोपल्याने शरीराच्या चुकीच्या स्थितीमुळे गॅस्ट्रिक समस्या होऊ शकतात, तर जमिनीवर झोपल्याने पचनसंस्थेला योग्य मदत मिळते.  

7. मितव्यय आणि साधेपणा:

आरामदायक गादी किंवा महागड्या बेडच्या तुलनेत जमिनीवर झोपणे अधिक किफायतशीर आहे.ही सवय साधेपणाकडे नेणारी असून मानसिक समाधान देणारी ठरते.

8. वातावरणाशी जोडले जातो:

जमिनीवर झोपल्याने आपण निसर्गाशी अधिक जोडले जातो. विशेषतः ग्रामीण भागात किंवा निसर्गाच्या सान्निध्यात जमिनीवर झोपणे ही नैसर्गिक ऊर्जेशी जोडणारी सवय आहे.

9. मधुमेह आणि रक्तदाबासाठी फायदेशीर:

शास्त्रज्ञांच्या मते, जमिनीवर झोपल्याने रक्तदाब नियंत्रित होण्यास मदत होते. याशिवाय, शरीराच्या योग्य स्थितीमुळे मधुमेहाचा त्रास कमी होण्यास मदत मिळते.

10. मूलभूत सवयींचा आदर:

जमिनीवर झोपणे ही आपल्या पूर्वजांची परंपरा आहे.त्यांचा जीवनशैलीतील साधेपणा आजच्या आधुनिक काळातदेखील आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरतो.

समारोप:

जमिनीवर झोपण्याचे फायदे वैज्ञानिक व अनुभवजन्य दृष्टिकोनातून स्पष्ट होतात.ही सवय शरीराला आरोग्यदायी ठेवते, मानसिक शांतता प्रदान करते आणि नैसर्गिक जीवनशैलीस प्रोत्साहन देते. मात्र, सुरुवातीला काहींना जमिनीवर झोपणे कठीण जाऊ शकते, परंतु हळूहळू शरीर याला सरावते. त्यामुळे आरोग्यासाठी आणि जीवनशैलीत साधेपणा आणण्यासाठी जमिनीवर झोपण्याचा विचार करणे योग्य ठरेल.

तुम्हाला आजचा ब्लॉग कसा वाटला ते कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुढचा ब्लॉग येईपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा.

 

 

प्रसाद नातु, पुणे.

 





Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

वजन कमी करण्यासाठी काय चांगले-गव्हाची पोळी की ज्वारीची भाकरी

Blog No. 2024/ 1 23 .   Date: 16 th ,June 2024 मित्रांनो,             मराठीत पोळी किंवा इतर प्रदेशात,विशेषतः हिन्दी बेल्टमध्ये ज्याला रोटी म्हणतात. ती पोळी किंवा रोटी आपल्या जेवणातील एक प्रमुख पदार्थ आहे.दक्षिण भारतात हा प्रकार तेवढा प्रचलित नाही.पण रोजच्या जेवणातील हा प्रमुख पदार्थ असल्याने ज्यांना वजन कमी करायचे आहे,त्यांना निश्चितपणे पोळी किंवा रोटी किती खावी आणि खावी तर कुठल्या पिठाची खावी, हा प्रश्न पडतो.अलीकडेच आहारतज्ञ रुचिता बत्रा यांनी आपल्या ईन्स्टाग्रामवर वजन कमी करण्यासाठी कुठले पीठ वापरावे याविषयी मार्गदर्शन केले आहे.त्याच विषयी आजच्या ब्लॉगमध्ये चर्चा करू. सविस्तर:             मराठीत पोळी , किंवा हिन्दीत रोटी , अशी अनेक भारतीय जेवणांमध्ये एक मुख्य पदार्थ असलेली पोळी, बनविण्यासाठी वेगवेगळ्या ठिकाणी वेगवेगळ्या प्रकारचे पीठ वापरले जाते.राजस्थानमध्ये , बाजरे की रोटी (मोती बाजरी) सामान्य आहे , तर पंजाबसारख्या प्रदेशात मैदा आणि इतर पिठापासून बनवलेले न...

आम्हा न कळे ज्ञान, न कळे पुराण वेदांचे वचन

Blog No. 2023/98          Date: 21st , April 2023 .   मित्रांनो ,                आज अक्षय्यतृतीया आहे. अक्षय्य तृतीया   साडेतीन मुहूर्तापैकी एक शुभमुहूर्त समजला जातो . साडेतीन मुहूर्त असे दिवस असतात की   ज्या दिवशी कुठलेही कार्य करावयाचे असेल तर मुहूर्त पहायची गरज नाही. असे म्हणतात की ह्या तिथीला केलेले दान क्षयाला जात नाही म्हणजेच ते अविनाशी असते, या दिवशी देव आणि पितर यांना उद्देशून जे कर्म केले जाते ते अक्षय होते.हा दिवस पितरांचे ऋण फेडण्याचा आहे असेही म्हणतात.तर आजच्या दिवसाला एक अनन्य साधारण असे महत्व आहे.   प्रास्ताविक                माझा ह्या सऱ्यावर विश्वास नाही असे नाही पण त्या निमित्ताने जो ढोंगीपणा चालतो त्याचा मला मनापासून राग येतो.ज्याच्या स्वतःच्या मनातल्या वासना मरेपर्यंत संपत नाही असा वासनांवर विजय कसा मिळवायचा हे सांगू  लागतो. तेव्हा हसू येतं.जन्मभर पाप करीत फिरणारे चारोधाम यात...

प्रयागराजचा महाकुंभ-माझे अनुभव

ब्लॉग नं.2025/043   दिनांक: 12 फेब्रुवारी,2025.   मित्रांनो,             नुकतीच मी प्रयागराज,अयोध्या आणि वाराणसी या तीन, धार्मिक दृष्ट्या अतिशय महत्वपूर्ण अशा स्थळांची यात्रा करून परतलो.यातील अयोध्या आणि वाराणसी या स्थळांची यात्रा आपल्याला केव्हाही करता येते/येईल. पण  प्रयागराज येथे सध्या म्हणजे 13 जानेवारी ते 26 फेब्रुवारी,या 26 दिवसांत महाकुंभ साजरा केला जात आहे. तसा तो दर 12 वर्षानी कुंभमेळा साजरा केला जातो. पण या वर्षीचा कुंभमेळा विशेष आहे. आणि जो 144 वर्षातून एकदाच होत असतो. त्यामुळे त्याला विशेष महत्व आहे. आणि त्रिवेणी संगमावर या 45 दिवसांत जाऊन स्नान करण्याला विशेष महत्व आहे. आजच्या ब्लॉगमध्ये या विषयीच विषयी सारे काही. सविस्तर:             पुराणात असे सांगितले जाते की, देव आणि दैत्य किंवा सुर आणि असुर यांच्यात तुंबळ युद्ध सुरू झाले.या युद्धाच्या दरम्यान समुद्र मंथन करण्यात आले,त्याचा एक हेतु हा होता की,समुद्रात दडलेले अमृत मिळवायचे,ज्याचे प्राशन के...