हायवे हिपनोसिस किंवा महामार्ग संमोहन

Blog No.2024/277

Date: -18^th, November 2024. 

मित्रांनो,

            सोशल मीडिया हे नेहमीच वाईट नसते. काही वेळा त्यात बऱ्याचदा आपल्याला माहित नसलेल्या गोष्टी माहित होतात.आपला सहजासहजी काही गोष्टीवर विश्वास बसत नाही.मग त्या बद्दल अधिक जाणून घ्यावे लागते.अशी एक गोष्ट म्हणजे हायवे हिपनोसिस किंवा संमोहन.कदाचित तुमच्या पैकी काही जणांनी हे ऐकले असेल.ती गोष्ट म्हणजे हायवे हिपनोसिस,अर्थात महामार्ग संमोहन.आज या बद्दल जाणून घेऊया. कारण ही त्या लोकांसाठी खूप कामाची आणि महत्वाची गोष्ट आहे,जे आपली स्वतःची कार म्हणा बाइक म्हणा घेऊन लॉन्ग ड्राइवला जातात.                    

प्रास्ताविक

            हायवे संमोहन, ज्याला व्हाईट लाइन फिव्हर देखील म्हणतात.ही एक मानसिक अवस्था आहे जी तुम्ही जेव्हा लांब पल्ल्याच्या ड्रायविंगवर निघता त्यावेळेस जाणवू शकते.परिचित किंवा नीरस रस्त्यांवर वाहन चालवताना जागरूकता आणि लक्ष कमी झाल्यामुळे हे घडू शकते. या अवस्थेत, ड्रायव्हरचे जागरूक मन वरवर पाहता पूर्णपणे इतरत्र केंद्रित असलेले,तरीही सुरक्षितपणे वाहन चालविण्यासाठी आवश्यक असलेल्या सगळ्या गोष्टी ते करत असल्याचे भासते.कधी कधी नीरस रस्त्यांवर वाहन चालवताना जागरूकता आणि लक्ष कमी झाल्यामुळे असे होऊ शकते.जेव्हा एखादी व्यक्ती हायवे संमोहन अनुभवत असते, तेव्हा ते ट्रान्स सारख्या अवस्थेत प्रवेश करू शकतात,जिथे त्यांचे मन तात्काळ वातावरणापासून डिस्कनेक्ट होते.यामुळे एकाग्रतेचा अभाव, सभोवतालची जागरूकता कमी होणे आणि रस्त्यावरील अनपेक्षित घटनांवर प्रतिक्रिया देण्याची क्षमता कमी होऊ शकते.ड्रायव्हर शारीरिकदृष्ट्या उपस्थित असल्याचे दिसते, परंतु त्यांचे लक्ष आणि मानसिक लक्ष कमी होत आहे.

हायवे हिपनोसिस केव्हा आणि कसे होऊ शकते  

            हायवे संमोहन बहुतेक वेळा सुप्रसिद्ध मार्गांवर होते,जसे की दैनंदिन प्रवास किंवा सरळ महामार्गांचे लांब पल्ले. या रस्त्यांचे नीरस स्वरूप अशी मानसिक स्थिती निर्माण करू शकते.ज्यामध्ये चालक "ऑटोपायलट" मोड मध्ये जातो.हे असे की मन अर्ध-जाणीव अवस्थेत प्रवेश करते,तर शरीर सवयी प्रमाणे ड्रायव्हिंगचे  कार्ये करत असते.या अवस्थे दरम्यान ड्रायव्हर्सना ठराविक खुणा पार केल्याचे आठवत नाही किंवा रस्त्यावर असलेले कोणतेही संभाव्य धोके आठवत नाहीत.

हायवे संमोहन कल्पना 1960 च्या दशकात उदयास आली. "हायवे संमोहन" हा शब्द 1963 मध्ये जी. डब्ल्यू.विल्यम्स यांनी पहिल्यांदा उपयोगात आणला.अर्नेस्ट हिलगार्ड (1986, 1992) यांच्या सिद्धांतावर आधारित संमोहन ही जागरूकतेची बदललेली अवस्था आहे,यात चेतनेचा एक प्रवाह कार चालवित असतो तर दुसरा इतर बाबी हाताळत असतो. हायवे संमोहनात  ड्रायव्हर कधी कधी आंशिक किंवा पूर्ण स्मृतिभ्रंश अवस्थेत जाऊ शकतो.

हायवे संमोहनामुळे उदभवणारे धोके

          ड्रायव्हर हायवे संमोहनाच्या स्वाधीन गेला,तर रहदारीतील बदलांना किंवा अनपेक्षित परिस्थिती आली तर त्याचा सामना करण्याची ड्रायव्हरची क्षमता कमी होते.लक्ष न दिल्याने किंवा जागरूकता कमी झाल्याने अपघात होण्याची शक्यता वाढते. विशेषत: नको तिथे ब्रेक मारणे किंवा जिथे ब्रेक मारणे आवश्यक आहे तिथे  टाळाटाळ करणे असे प्रकार घडू शकतात.म्हणजेच अपघात होण्याची शक्यता वाढू शकते.   

हायवे संमोहनाची कारणे

हायवे संमोहनाची कारणे पुढील प्रमाणे सांगता येतील.

1.   नीरस रस्त्यावर ड्राइव करणे.कधी कधी रोज त्याच त्या रस्त्यावर दूर जावे लागत असेल तर एक प्रकारची निरसता येते.

2.   कमी गर्दीच्या रस्त्यावर ड्राइव करणे.

3.   फोन वर बोलत असतांना ड्राइव करणे.

4.   सतत ड्राइव्ह करणे.लांब पल्ल्याच्या ड्रायविंगवर निघतांना मध्ये ब्रेक न घेणे.

5.   थकवा किंवा तणावग्रस्त असणे.

हायवे संमोहन टाळण्यासाठीचे उपाय

          हायवे संमोहन या बद्दल बरेच काही लिहिल्यानंतर म्हणजे अपघाताची शक्यता असते वगैरे.त्यानंतर हे सर्व टाळण्यासाठी काय उपाय करावेत हे सांगणे गरजेचे आहे.

1.   दर दोन तासांनी ब्रेक घ्यायला हवा.अगदी पाच मिनिटांचा ब्रेक असला तरी चालेल.पण हायवे संमोहन ही अवस्था टाळण्यासाठी आणि त्या अवस्थेत प्रवेश झाला असेल तरी ब्रेक घेतल्याने मन आणि डोकं  पूर्व पदावर येण्यास मदत होईल.

2.   गाडी चालवतांना संगीत ऐका आणि फोनवर बोलणे शक्यतो टाळा किंवा बोलणे आवश्यकच असेल तर शक्यतो कमी बोला.

3.   सतर्क रहा आणि रस्त्यावर आपले लक्ष असू द्या.

4.   सहप्रवासी असेल तर त्याच्याशी गप्पा मारा म्हणजे हायवे संमोहन ही अवस्था टाळता येईल.

5.   तसेच हायवे संमोहन म्हणजे काय हे माहित झाल्यावर कधी हायवे संमोहनाचा अनुभव येत असेल तर गाडी रस्त्याच्या बाजूला घ्या,stretching चे व्यायाम काही मिनिटे करा किंवा थोडे फिरा म्हणजे डोकं शांत होण्यास मदत होईल.

 

सारांश

आपली कार काढून लांब पल्ल्याच्या सफरसाठी निघणाऱ्या साऱ्यांसाठी ही महत्वाची माहिती असल्याने,कृपया आपले नातेवाईक किंवा मित्र परिवार यांच्यापर्यन्त ही माहिती पोहोचेल हे अवश्य करा. कदाचित ह्यामुळे कुणाचा फायदा होईल.तेव्हा ह्या ब्लॉगची लिंक अवश्य इतरांना उपलब्ध करुन द्या.

आजचा ब्लॉग तुम्हाला कसा वाटला,हे कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुन्हा भेटूया उद्याच्या ब्लॉग मध्ये तोपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा. 

हा ब्लॉग काही मित्रांच्या खास आग्रहास्तव पुनः पोस्ट केला आहे.   

 

प्रसाद नातु,पुणे.