Skip to main content

Posts

Showing posts from March, 2025

टाइप 5 मधुमेह

ब्लाॅग नं.2025/150 दिनांकः 31 मे, 2025. मित्रांनो,  मधुमेहाचा नवा प्रकार: प्रकार ५ मधुमेह – एक नवा दृष्टिकोन एप्रिल २०२५ मध्ये, आंतरराष्ट्रीय मधुमेह महासंघाने (IDF) मधुमेहाच्या एका नवीन प्रकाराला अधिकृत मान्यता दिली – प्रकार ५ मधुमेह. या नवीन प्रकारामुळे जगभरातील आरोग्य क्षेत्रात नवी जागरूकता निर्माण झाली आहे. प्रकार ५ मधुमेह विशेषतः आफ्रिका आणि आशिया खंडांमध्ये जास्त प्रमाणात आढळतो. अंदाजानुसार, सुमारे २० ते २५ दशलक्ष लोक या आजाराने ग्रस्त आहेत. प्रकार ५ मधुमेह म्हणजे काय? प्रकार ५ मधुमेहाला "गंभीर इन्सुलिन-कमी असलेला मधुमेह" (Severe Insulin-Deficient Diabetes - SIDD) म्हणूनही ओळखले जाते. हा मधुमेह इतर प्रकारांपेक्षा वेगळा आहे. कुपोषणामुळे होणाऱ्या चयापचय विकारांशी त्याचा थेट संबंध असून, विशेषतः किशोरवयीन आणि तरुण प्रौढांवर त्याचा प्रभाव जास्त दिसून येतो. दीर्घकाळ कुपोषणामुळे शरीरातील इन्सुलिन तयार करणाऱ्या स्वादुपिंडाच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम होतो. परिणामतः, शरीर इन्सुलिनची निर्मिती पुरेशा प्रमाणात करू शकत नाही. यामुळे चयापचय स्थिरता राखणे कठीण होते. टाइप १ आणि ...

समुद्री संमोहन एक नवी संकल्पना

ब्लॉग नं. 2025/090 दिनांक: 31 मार्च, 2025. मित्रांनो,             इतक्यात तुमच्या वाचनात किंवा कानावर ही बातमी आली असेल की, हरिहरेश्वर येथील समुद्रात बुडून एका महिलेचा मृत्यू झाला. या निमित्ताने एक व्हिडीओ नुकताच पाहण्यात आला,ज्यात समुद्री संमोहन ही नवीन संकल्पना मांडण्यात आली आहे. काय आहे समुद्री संमोहन,आजच्या ब्लॉगमध्ये जाणून घेऊ या. सविस्तर: समुद्री संमोहन ही संकल्पना सर्वप्रथम डॉ वेल्स जेनीकुल्स यांनी मांडल्याचे म्हटले जाते. समुद्र नेहमीच मानवांसाठी आकर्षणाचा स्रोत राहिला आहे.त्या चे विशाल स्वरूप , लयबद्ध लाटा आणि सुखदायक आवाज यांत मनाला मोहित करण्याची आणि आत्म्याला शांत करण्याची शक्ती आहे .समुद्राजवळ असताना व्यक्तींना खोल ( Deep ) विश्रांतीची आणि एकाग्रतेची स्थिती अनुभवायला मिळते , या घटनेला अनेकदा "समुद्री संमोहन" असे संबोधले जाते . समुद्री संमोहन समजून घेणे : समुद्री संमोहन ही एक वैज्ञानिक संज्ञा नाही , तर ती समुद्राजवळ अनेक लोकांना अनुभवायला मिळणाऱ्या ट्रान्ससारख्या अवस्थेचे काव्यात्मक वर्णन आहे. ती शांती , व...

खरबूज आणि टरबूज (उन्हाळी फळं)

ब्लाॅग नं. 2025/089 दिनांकः 29 मार्च, 2025. मित्रांनो, उन्हाळा हा आज काल कडक तापमानाचा आणि अंगाची लाही लाही करणारा ॠतु म्हणून ओळखला जाऊ लागलाय. भर दिवसा घराबाहेर पडायची काही सोय राहयली नाही. पण ज्यांना ऑफिसमधे किंवा कामावर जावे लागते , त्यांना घराबाहेर पडावेच लागणार. उन्हाळ्यात अशी काही फळ येतात जी उन्हाळा सुसह्य करण्यास मदत करतात.त्यातीलच दोन फळं म्हणजे टरबूज आणि खरबूज. आजच्या ब्लॉगमधे आपण या दोन फळांबद्दल जाणून घेणार आहोत.   सविस्तर :  आज आपण खरबूज आणि टरबूज या दोन फळांची   पोषणमूल्ये , त्यांचे फायदे आणि मधुमेहींनी ही फळे खावी की नाही याविषयीची माहिती जाणून घेणार आहोत.फळं ही निसर्गाची एक अद्भुत देणगी आहे , जी आपल्याला ताजेतवाने ठेवते आणि आरोग्य सुधारते.खरबूज आणि टरबूज ही अशाच दोन फळांची उदाहरणे आहेत , ज्यामध्ये पोषणमूल्यांचा खजिना आहे. या दोन्ही फळांची वैशिष्ट्ये , फायदे , आणि मधुमेहींसाठी त्यांच्या सेवनाबाबत काही महत्त्वाचे मुद्दे या ब्लॉगमध्ये पाहू. खरबूज ( Muskmelon): एक मधुर फळ खरबूज हे उन्हाळ्यात सहज उपलब्ध होणारे फळ आहे. याला खरबुज , कांतालूप क...

हायपरथायरॉईडीझम किंवा हायपोथायरॉईडीझम म्हणजे काय?

  ब्लॉग नं. 2025/08 7 . दिनांक:- 2 8 मार्च , 2025.   मित्रांनो ,              कालच्या ब्लॉगमध्ये आपण थायरॉईड ग्रंथी ची वाढ झाल्यास,त्याचा एकूण शरीरावर आणि आरोग्यावर काय परिणाम होतो, ग्रंथी ची वाढ होण्याची कारणं, लक्षणे आणि उपाय जाणून घेतलेत. कालच्या ब्लॉग शेवटी मी लिहिले होते की, हायपरथायरॉईडीझम किंवा हायपोथायरॉईडीझम आजच्या ब्लॉगमध्ये जाणून घेऊ. आजच्या ब्लॉगमध्ये हायपरथायरॉईडीझम किंवा हायपोथायरॉईडीझम म्हणजे काय हे जाणून घेऊ.       सविस्तर: थायरॉईड ग्रंथीचे आरोग्य: हायपरथायरॉईडीझम आणि हायपोथायरॉईडीझम: थायरॉईड ही आपल्या शरीरातील एक महत्त्वाची ग्रंथी आहे , जी आपले मेटाबॉलिज्म , ऊर्जा , आणि शरीरातील विविध क्रियांवर नियंत्रण ठेवते.ही ग्रंथी T3 ( ट्रायआयोडोथायरोनिन) आणि T4 ( थायरोक्सिन) हे हार्मोन्स तयार करते. परंतु , या ग्रंथीचे कामकाज बिघडल्यास हायपरथायरॉईडीझम किंवा हायपोथायरॉईडीझम यासारख्या समस्या निर्माण होऊ शकतात. चला या दोन्ही स्थितींविषयी अधिक जाणून घेऊया. हायपरथायरॉईडीझम म्हणजे काय ...

थायरॉईड ग्रंथीची वाढ-एक आजार

ब्लॉग नं. 2025/08 6 . दिनांक:- 2 7 मार्च , 2025.   मित्रांनो ,              थायरॉईड ही पाहिलं तर मानेच्या मध्यभागी एक छोटी ग्रंथी आहे ,पण तिच्यात शरीरात महत्वाचे बिघाड घडवून आणण्याचे सामर्थ्य आहे.शरीराच्या महत्वाच्या अवयवांच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम करण्याची,प्रभाव टाकण्याची क्षमता आहे.तिची वाढ झाली तर काय काय हूऊ शकतं आणि त्याचे काय काय परिणाम शरीरावर होतात.ते आपण पहाणार आहोत. सविस्तर: थायरॉईड ग्रंथी वाढल्याने होणारे परिणाम आणि इतर अवयवांवरील प्रभाव थायरॉईड ही मानेच्या मध्यभागी असलेली एक छोटी ग्रंथी आहे , जी आपल्या शरीरातील हार्मोन्सच्या निर्मितीचे नियंत्रण करते.ही ग्रंथी मेटाबॉलिझम म्हणजे शरीरातील ऊर्जा निर्मिती आणि वापराबाबत अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावते.मात्र , थायरॉईड ग्रंथीच्या वाढीमुळे अनेक समस्यांचा सामना करावा लागू शकतो. थायरॉईड ग्रंथीच्या वाढीला "गॉइटर" ( Goiter) असे म्हणतात.ही वाढ थायरॉईडच्या कार्यक्षमतेत बदल घडवू शकते आणि इतर अवयवांवरही विपरित परिणाम करू शकते. थायरॉईड ग्रंथीच्या वाढीची कारणे: ...

आपल्याला आजार कां होतो?

ब्लॉग नं. 2025/08 9 . दिनांक:- 30 मार्च , 2025.   मित्रांनो ,              आपण जरी स्वीकारत नसलो तरी आपण आजारी पडत असतोच आणि आपलं मन ही एक अशी गोष्ट आहे की,जी आपल्याला नेहमीच आजारी करून ठेवते जर तुमचे मन कमकुवत असेल तर.कुठल्याही गोष्टीची सारखी चिंता करत राहाणं, नकारात्मक विचार बाळगणं आणि ते सर्वत्र व्यक्त करत फिरणं, कुठल्याही गोष्टीवर सतत टिकाच करत राहणं हे देखिल सगळे आजार आहेत.पण एक गोष्ट मात्र खरी आपण आजारी कां पडतो? त्याचं नेमकं कारण शोधायचा,आपण कधीच प्रयत्न करत नाही.आजच्या ब्लॉग मध्ये मात्र आपण याचा शोध घेण्याचा प्रयत्न करणार आहोत. सविस्तर: का होतो आजार ? आपल्याला आजार का होतो , हा प्रश्न प्रत्येकालाच कधी ना कधी पडतो. त्याचे उत्तर आश्चर्यकारकपणे सोपे आहे, आपण आजार स्वतःहून स्वीकारतो , म्हणून ! हो आपण आजार स्वीकारतो म्हणून ! आपल्यामध्ये नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती आहे , जी आपल्या शरीराला आजारांपासून वाचवण्यासाठी अखंड काम करत असते. परंतु आपण आपल्या मनाच्या चुकीच्या धारणा , अंधश्रद्धा , आणि नकारात्मक विचारांमुळे या ...

पॅरासिटामॉल आणि यकृताचे आरोग्य

ब्लॉग नं. 2025/085 . दिनांक:- 2 6 मार्च , 2025.     मित्रांनो ,  पॅरासिटामॉल ( acetaminophen) हे एक अत्यंत सामान्यपणे वापरले जाणारे औषध आहे , जे मुख्यत्वे ताप कमी करण्यासाठी आणि वेदना नियंत्रित करण्यासाठी वापरले जाते.या औषधाचा उपयोग योग्य मात्रेत केल्यास सुरक्षित मानला जातो.मात्र , पॅरासिटामॉलच्या अति वापरामुळे किंवा चुकीच्या पद्धतीने घेतल्यामुळे यकृतावर गंभीर परिणाम होऊ शकतो. या लेखात आपण पॅरासिटामॉल आणि यकृताच्या आरोग्याशी संबंधित महत्त्वाचे मुद्दे सविस्तरपणे जाणून घेऊ. सविस्तर             पॅरासिटामॉलचे आरोग्यावर काय परिणाम होतात हे बघण्याआधी, आपण पॅरासिटामॉल कसे कार्य करते किंवा पॅरासिटामॉलच्या कार्यप्रणालीबद्दल जाणून घेऊ या.      पॅरासिटामॉल शरीरातील वेदना आणि ताप नियंत्रित करण्यासाठी मेंदूत प्रोस्ट्रॅगलँडिन्स ( prostaglandins) नावाच्या रसायनांच्या निर्मितीवर परिणाम करतं.हे औषध वेदना कमी करण्यासाठी प्रभावी असले तरी , त्याचा शरीराच्या यकृतावर परिणाम होतो. औषध घेतल्यानंतर , पॅरासिटाम...