लठ्ठपणा म्हणजे केवळ अतिरिक्त चरबी नाही. (Obesity) 2801

ब्लॉग नं 2025/028

दिनांक:- 28 January, 2025.

मित्रांनो,

लठ्ठपणा म्हणजे केवळ शरीरातील अतिरिक्त चरबी नाही - ही एक वैद्यकीय स्थिती आहे जी तुमच्या आयुष्याच्या प्रत्येक भागावर परिणाम करू शकते. बऱ्याचदा,ती अनुवंशिकता,जीवनशैलीची निवड, वातावरण आणि काही वैद्यकीय परिस्थिती यासारख्या घटकांचा संयुक्त परिणाम असतो.पण येथे चांगली गोष्ट म्हणजे या सगळ्यामध्ये केलेला एखादा छोटासा बदल देखील मोठा फरक करू शकतो.यावर आहे आजचा ब्लॉग.

सविस्तर:  

लठ्ठपणा हा कधी कधी संतुलित आहार,नियमित शारीरिक हालचाली,दीर्घकालीन परिस्थितीचे  व्यवस्थापन किंवा निरोगी जीवनशैलीची निवड यांत बदल केल्याने कमी होऊ शकतो.सर्वात आधी आपण जाणून घेऊ की लठ्ठपणा कशामुळे येतो.त्यासाठी खालील गोष्टी कारणीभूत आहेत.    

अनुवंशिकता: तुमचा कौटुंबिक इतिहास,शरीराच्या चयापचय आणि चरबी साठवणुकीत भूमिका बजावतो..

जीवनशैलीची निवड: आहार, व्यायाम आणि दैनंदिन सवयींचा तुमच्या वजनावर मोठा परिणाम होतो.

वैद्यकीय परिस्थिती आणि औषधे: काही वैद्यकीय परिस्थिती आणि औषधे, काही वेळेस वजन वाढण्यास किंवा वजन कमी करण्यात अडथळे निर्माण करू शकतात.

ताण आणि झोपेचे स्ट्रक्चर: कमी झोप आणि जास्त ताण तुमच्या शरीराच्या वजन प्रभावीपणे नियंत्रित करण्याच्या क्षमतेवर परिणाम करू शकतो.

लठ्ठपणाची लक्षणे ओळखणे:

सामान्य लक्षणे अशी आहेत: अनियंत्रित वजन वाढ, श्वास लागणे किंवा श्वास घेण्यास त्रास होणे,थकवा वाटणे, सतत सांधे आणि पाठदुखी आणि शारीरिक हालचालींमध्ये अडचण होणे.यापैकी काहीही तुम्हाला जाणवले तरी,तुमच्या शरीराला पुन्हा रुळावर येण्यासाठी अतिरिक्त आधाराची आवश्यकता आहे,हे त्याचे लक्षण आहे. लठ्ठपणाकडे दुर्लक्ष केल्याने भविष्यात आरोग्याच्या गंभीर समस्या उद्भवू शकतात.परंतु,योग्य दृष्टिकोन, आणि सकारात्मक बदल घडवून कधीही उपाय करता येतात.यासाठी खालील गोष्टी करायला हव्यात.

1. संतुलित आहार : संतुलित आहार यावर लक्ष केंद्रित करायला हवे.ताजी फळे,भाज्या,संपूर्ण धान्य,पातळ प्रथिने आणि निरोगी चरबी यांना यांत प्राधान्य द्या.भूक किती लागली आहे आणि पोट भरण्याच्या संकेतांकडे लक्ष द्या.जास्तीचे खाणे टाळा.क्रॅश डाएट किंवा अतिरेकी बंधने टाळा.दीर्घकाळ टिकवून ठेवता येईल अशा खाण्याच्या पद्धतींवर लक्ष केंद्रित करा.

2.नियमित शारीरिक क्रियाकलाप: तुम्हाला आवडत नसलेल्या व्यायामांमध्ये स्वतःला गुंतवून घेण्याऐवजी चालणे,पोहणे,नृत्य करणे किंवा योगा करणे यासारख्या,तुम्हाला आवडणाऱ्या क्रियाकलापांमध्ये व्यस्त रहा.एकूण फिटनेस आणि चयापचय सुधारण्यासाठी हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी व्यायाम, ताकद प्रशिक्षण आणि लवचिकता व्यायाम एकत्र करा.नियमित, मध्यम व्यायाम अधूनमधून, तीव्र व्यायामांपेक्षा अधिक प्रभावी आणि शाश्वत आहे.

3.मानसिक आणि भावनिक कल्याण: दीर्घकालीन ताणामुळे हार्मोनल असंतुलन होते,जे वजन वाढण्यास कारणीभूत ठरू शकते. ध्यान, खोल श्वास घेणे किंवा जर्नलिंग सारख्या तंत्रांचा वापर करा.परिपूर्णतेपेक्षा प्रगतीवर लक्ष केंद्रित करा आणि वास्तववादी ध्येये निश्चित करा.छंद जोपासणे किंवा मित्राशी बोलणे यासारखे पर्याय शोधून काढा.

4. दर्जेदार झोप: कमी झोप घरेलिन आणि लेप्टिन सारख्या हार्मोन्समध्ये व्यत्यय आणते, जे भूक आणि तृप्ततेचे नियमन करतात. दररोज रात्री 7—9 तासांची दर्जेदार झोप घ्या.झोपण्याच्या वेळेचा दिनक्रम तयार करा, झोपण्यापूर्वी स्क्रीन वेळ मर्यादित करा आणि आरामदायी झोपेचे वातावरण सुनिश्चित करा.

5. हायड्रेशन: पुरेसे पाणी पिल्याने चयापचय सुधरते,भूक नियंत्रित होण्यास मदत होते आणि एकूण आरोग्य सुधारते.साखरयुक्त पेये आणि अल्कोहोलचे सेवन कमी करा.

6.आतड्यांचे आरोग्य: दही,किमची आणि केफिर सारखे आंबवलेले पदार्थ आणि आतड्यांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी उच्च फायबर असलेले पदार्थ समाविष्ट करा.

7.जीवनशैलीतील बदल:स्वतःला जास्त त्रास न देता तुमच्या दिनचर्येत बदल करा.

8.सामाजिक आधार: निरोगी निवडींना प्रोत्साहन देणाऱ्या लोकांसोबत रहा.

9.व्यावसायिक मार्गदर्शन: वैयक्तिक मार्गदर्शनासाठी पोषणतज्ञ, फिटनेस ट्रेनर किंवा थेरपिस्टसोबत काम करा. वजन कमी करण्यास अडथळा आणू शकणारे हार्मोनल,असंतुलन किंवा चयापचय विकार यासारख्या अंतर्निहित परिस्थितींना वगळा.

10.संयम बाळगा: शाश्वत वजन कमी करण्यासाठी वेळ आणि मेहनत लागते. प्रवासाचा एक भाग म्हणून अडथळे स्वीकारा आणि त्यांचा शिकण्याच्या संधी म्हणून वापर करा.

समारोप:

    लठ्ठपणा हा कायमच रहाणारा आजार नाही.काही गोष्टी जसे की,संतुलित आहार,नियमित शारीरिक हालचाली,दीर्घकालीन परिस्थितीचे  व्यवस्थापन किंवा निरोगी जीवनशैलीची निवड या गोष्टी एकत्रितपणे व्यवस्थापित करून तुम्ही लठ्ठपणावर मात करू शकता. पण यासाठी मनाचा निग्रह,संयम,मेहनत आणि तुम्ही जे काही करीत आहात,त्यावर विश्वास हा लठ्ठपणा कमी करण्यास मदत करू शकतो.पण हे निश्चित की लठ्ठपणा हा सामान्य वाटत असला तरी सामान्य आजार नाही. तो अनेक मोठ्या आजारांना जन्म देऊ शकतो. तेव्हा वेळीच काळजी घ्या.

तुम्हाला आजचा ब्लॉग कसा वाटला ते कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुढचा ब्लॉग येईपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा आणि एक जागरूक रहा. 

तेवीस जानेवारीचा ब्लॉग वाचला नसल्यास जरूर वाचा.तुमच्याने शारिरीक क्रियाकलाप होत नसतील तर काय करावे हे त्यात सांगितले आहे.      

 

प्रसाद नातु, पुणे.