मीठ या 'व्हाईट पॉयझन' पासून स्वतःचा बचाव करा

 ब्लॉग नं:2025/344 .

दिनांक:8 डिसेंबर, 2025. 

मित्रांनो,

आपल्यापैकी अनेकांना जेवणात मीठ कमी झाले कि,बेचैन झाल्यासारखे होते. एखादा पदार्थ चविष्ट बनवण्यासाठी,आपण चिमूटभर मीठ अगदी सहज घालतो, पण तुम्हाला माहित आहे का, तुमच्या रोजच्या सोडियमचे सेवन तुमच्या आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकते? जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार (WHO), जगभरातील प्रौढ दररोज सरासरी 4310 मिलीग्राम सोडियम वापरतात,जे आवश्यक 2000 मिलीग्रामच्या मर्यादेपेक्षा दुप्पट आहे.आजचा ब्लॉग आहे, या विषयावर.

सविस्तर:

मीठ (सोडियम) आपल्या शरीरातील द्रव संतुलन आणि स्नायूंच्या कार्यासाठी आवश्यक असले तरी, त्याचे जास्त प्रमाणात सेवन आरोग्याला गंभीर हानी पोहोचवू शकते.

🚨 उच्च सोडियमची धोक्याची घंटा:

ग्लेनेगल्स हॉस्पिटलचे संचालक आणि हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. राहुल गुप्ता स्पष्ट करतात की,उच्च सोडियम पातळीमुळे रक्तदाब वाढतो. यामुळे हृदयविकार, मूत्रपिंडाच्या समस्या आणि अगदी पोटाच्या कर्करोगाचा धोका वाढतो. धक्कादायक गोष्ट म्हणजे, आपल्या रोजच्या अनेक भारतीय पदार्थांमध्ये 'लपलेले मीठ' (Hidden Salt) मोठ्या प्रमाणात असते.

🚫 हे 7 उच्च-सोडियमयुक्त पदार्थ लगेच टाळा,ते कोणते जाणून घेऊ.  

क्र.	पदार्थ	धोका आणि कारण
1.	लोणचे (आचार)	आंब्यापासून ते मिश्र भाज्यांचे लोणचे यांत मीठाचा वापर संरक्षक (Preservative) म्हणून करतात.एक चमचा लोणच्यातूनही रोजच्या सोडियम मर्यादेचा मोठा भाग शरीरात जातो.नियमित सेवनाने रक्तदाब वाढू शकतो आणि पोटफुगी होऊ शकते. (उच्च रक्तदाब असलेल्यांनी आवर्जून टाळावे!)
2.	पापड	भाजलेले असो वा तळलेले, पापड सोडियम आणि अॅडिटिव्ह्जने (Additives) भरलेले असतात. रोज जेवणासोबत खाल्ल्याने अनावश्यक मीठ शरीरात वाढते.
3.	इन्स्टंट नूडल्स	मुलांचे आवडते इन्स्टंट नूडल्सच्या स्वादमेकर (Taste Maker) पॅकेटमध्ये,मीठ आणि चव वाढवणारे पदार्थ मोठ्या प्रमाणात असतात. यांत तुमची दैनिक सोडियम मर्यादा ओलांडली जाऊ शकते.
4.	मीठ घातलेले नमकीन आणि चिप्स	शेव, भुजिया, मिश्रण, बटाट्याचे चिप्स - हे सर्व चव आणि टिकवण्यासाठी मीठावर अवलंबून असतात. वारंवार सेवन केल्याने वजन वाढणे, पोटफुगी आणि उच्च रक्तदाब होतो.
5.	खाण्यासाठी तयार असलेले ग्रेव्ही आणि सूप (Ready-to-Eat)	सोयीचे असले तरी, साठवण्यासाठी यामध्ये सोडियमचे प्रमाण खूप जास्त असते. यामुळे उच्च रक्तदाबाचा धोका वाढतो. (डॉ. गुप्ता शक्य असेल तेव्हा ताजे, घरगुती पर्याय निवडण्याची शिफारस करतात.)
६.	ब्रेड किंवा पेस्ट्री	बेकरी आयटममध्ये (नियमित ब्रेडसह) अनेकदा 'लपलेले सोडियम' असते. दररोज खाल्ल्यास मीठ सेवन सुरक्षित मर्यादेपलीकडे जाते.

💔 जास्त सोडियमचा तुमच्या शरीरावर काय परिणाम होतो?

जास्त मीठ खाल्ल्याने तुमच्या शरीरावर खालील गंभीर परिणाम होतात:

1.उच्च रक्तदाब (Hypertension): उच्च रक्तदाबाशी याचा थेट संबंध आहे.

2.हृदयाचे आरोग्य बिघडणे: जास्त मीठामुळे हृदय आणि फुफ्फुसांभोवती द्रव साठू शकतो, ज्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो.

3.मूत्रपिंडाचे कार्य बिघडणे: द्रव साठल्यामुळे वजन वाढते आणि पोट फुगते.

4.मधुमेहाच्या वाढत्या समस्या: जास्त सोडियममुळे मधुमेह असलेल्या रुग्णांना मूत्रपिंडाशी संबंधित गुंतागुंत होण्याची शक्यता वाढते.

5.वजन वाढणे आणि पोट फुगणे: पाणी साठल्यामुळे सूज येते आणि वजन वाढते.

6.इतर समस्या: हृदयाच्या स्नायूंचा आकार वाढणे, वारंवार डोकेदुखी, मूत्रपिंडाचा आजार, ऑस्टिओपोरोसिस (हाडे ठिसूळ होणे) आणि मूत्रपिंडातील स्टोन यांचा धोका वाढतो.

समारोप:

तुमच्या आरोग्याची किल्ली तुमच्या हातात आहे. चमचाभर मीठ तुमच्या जीवनातील गोडवा हिरावून घेऊ शकते. जागरूक रहा, लेबल वाचा आणि निरोगी जीवनशैली निवडा. तुमच्या रोजच्या आहारात लपलेले मीठ म्हणजे 'व्हाईट पॉयझन' यापासून स्वतःचा बचाव करण्यासाठी,वर दिलेल्या गोष्टी टाळण्याचा किंवा त्याचा वापर शक्यतो कमीतकमी करण्याचे मनांत ठरवून घ्या.  

आजचा हा ब्लॉग तुम्हाला कसा वाटला,हे कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुन्हा भेटूया उद्याच्या ब्लॉग मध्ये तोपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा. 

 

 प्रसाद नातु.

(आरोग्य आणि जीवनशैली विषयांवर लेखन करणारे लेखक)

📝 टीप: हा लेख केवळ माहितीपुरता आहे. कोणताही वैद्यकीय सल्ला घेण्यासाठी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क करावा.