व्हिटॅमिन डीची कमतरता-रोगप्रतिकारक शक्तीला घातक

 ✍️ ब्लॉग क्र. 2025/267.

दिनांकः 24 सप्टेंबर 2025.  

मित्रांनो,

🌞 व्हिटॅमिन डी – कमतरता रोगप्रतिकारक शक्तीला घातक :

आजच्या धकाधकीच्या जीवनशैलीत पोषणाचा अभाव,ही एक मोठी समस्या बनली आहे. कामाचा ताण, असंतुलित आहार, घरात आणि ऑफिसमध्ये बसून काम करण्याची सवय,यामुळे बरेच लोक आवश्यक जीवनसत्वांकडे दुर्लक्ष करतात. त्यात सर्वात जास्त चर्चेत असलेलं जीवनसत्व म्हणजे,व्हिटॅमिन डी.लोक बहुतेक वेळा मानतात की,व्हिटॅमिन डीची कमतरता म्हणजे फक्त पाठदुखी, हाडांची समस्या किंवा नैराश्य. पण तज्ज्ञांच्या मते याहूनही गंभीर परिणाम आपल्या शरीरावर होतो.तो म्हणजे याचा रोगप्रतिकारक शक्तीवर परिणाम होतो. आजचा ब्लॉग याच विषयावर आहे.  

सविस्तर:

🛡️ व्हिटॅमिन डी आणि रोगप्रतिकारक शक्ती:

अमेरिकेतील आरोग्यतज्ज्ञ डॉ. एरिक बर्ग सांगतात की, आहारात पुरेसे व्हिटॅमिन डी नसेल तर ते आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीला कमजोर करते.कारण, व्हिटॅमिन डी हे टी-पेशी (T-Cells) तयार करण्यात मदत करते.टी-पेशी म्हणजे लिम्फोसाइट्स नावाच्या पांढऱ्या रक्तपेशींचा एक प्रकार, ज्या आपलं शरीर संसर्ग, विषाणू आणि विविध आजारांपासून वाचवतात.

👉 जर शरीरात व्हिटॅमिन डी कमी असेल, तर टी-पेशी नीट कार्य करू शकत नाहीत आणि त्यामुळे इन्फेक्शन, व्हायरल अटॅक व ऑटोइम्यून आजारांचा धोका वाढतो.

⚠️ ऑटोइम्यून आजार आणि व्हिटॅमिन डीची भूमिका:

ऑटोइम्यून आजार म्हणजे असे विकार, ज्यात शरीराची संरक्षण यंत्रणा (इम्युनिटी) स्वतःच्या पेशींवरच हल्ला करते.व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेमुळे टी-पेशी निरोगी व आजारी पेशींमधला फरक ओळखू शकत नाहीत. त्यामुळे शरीरात चुकीच्या रोगप्रतिकारक प्रतिक्रिया होऊन निरोगी ऊतींना हानी पोहोचते.काही संशोधनांनुसार, व्हिटॅमिन डी कमी झाल्यास थायमस ग्रंथीचा आकार घटतो आणि रक्तातील टी-पेशींची संख्या कमी होते.

🌿 व्हिटॅमिन डीचे फायदे:

1.व्हिटॅमिन डी हा शरीरासाठी बहुमुखी लाभदायी घटक आहे.

2.हाडे आणि दात मजबूत करते.

3.रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते.

4.मूड सुधारतो, नैराश्य कमी करते.

5.वजन नियंत्रणास मदत करते – कारण कॅल्शियम व व्हिटॅमिन डी सप्लिमेंट्समुळे भूक कमी होते.

📊 व्हिटॅमिन डीची शिफारस केलेली मात्रा:

राष्ट्रीय आरोग्य संस्थांनुसार:

👶 बाळ (0-12  महिने) → 10  mcg (400 IU)

👦 मुले व किशोरवयीन →  15  mcg (600 IU)

🧑 प्रौढ (18.70 वर्षे) →     15 mcg (600 IU)

👴 70 वर्षांवरील प्रौढ → 20 mcg (800 IU)

🤰 गर्भवती व स्तनपान करणाऱ्या महिला → 15 mcg (600 IU)

🚨 व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेची लक्षणे:

            व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेची लक्षणे ही पुढीलप्रमाणे आहेत,जसे की सतत थकवा, अशक्तपणा, झोप नीट न लागणे, हाडे व स्नायूंमध्ये वेदना, नैराश्य किंवा दुःखाची भावना, केस गळणे,भूक न लागणे, रक्तदाब वाढणे आणि वारंवार आजारी पडणे आहेत.  

🌞 व्हिटॅमिन डीचे नैसर्गिक स्रोत:

सकाळी सूर्यप्रकाशात 15-20 मिनिटं फिरणं,

दूध, ताक, दही खाणे.  

अंडी, मासे (सॅल्मन, सार्डिन्स) खाणे

फोर्टिफाइड फूड्स (व्हिटॅमिन डीने समृद्ध धान्य, सोया दूध इ.) चा उपभोग घेणे.  

✨ समारोप:

व्हिटॅमिन डी ही केवळ हाडांसाठीच नाही, तर आपल्या संपूर्ण शरीराच्या प्रतिकारशक्तीसाठी आवश्यक  आहे. याची कमतरता केवळ थकवा किंवा वेदनाच नाही तर गंभीर संसर्ग, ऑटोइम्यून आजार आणि दीर्घकालीन त्रासाचं कारण बनू शकते.सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे व्हिटॅमिन डीची कमतरता ही शरीराच्या रोग प्रतिकारशक्तीवर प्रतिकूल परिणाम करते.   

म्हणूनच—
👉 सूर्यप्रकाश, संतुलित आहार आणि आवश्यकतेनुसार सप्लिमेंट्स या तीन गोष्टींचा योग्य समतोल साधा.
👉 तुमची व्हिटॅमिन डी पातळी योग्य ठेवा आणि तुमचं आरोग्य दीर्घकाळ तंदुरुस्त ठेवा. 🌸

आजचा ब्लॉग तुम्हाला कसा वाटला,हे कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुन्हा भेटूया उद्याच्या ब्लॉग मध्ये तोपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा. 

 ✍🏻 लेखक: प्रसाद नातु 

(आरोग्य व जीवनशैली विषयक लेखक)

📝 टीप: हा लेख केवळ माहितीपुरता आहे. कोणताही वैद्यकीय सल्ला घेण्यासाठी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क करावा.