क्रेडिट कार्ड व्यवहारांत फसवणूक कशी टाळाल.

Blog No 2024/258.

दिनांक:1,November, 2024 

मित्रांनो,

            कोविड 19 आल्यानंतर, लोकांना नकद हातळण्याऐवजी ऑनलाइन व्यवहारांना प्राधान्य द्यायला सुरुवात केली. नकदीची मागणी हे पूर्वीपेक्षा खूप कमी झाली असल्याचे रिजर्व बँक म्हणते. लोक डिजिटल पेमेंट हाताळायला जास्त उत्सुक झाले आहेत. त्यातही डेबिट कार्ड पेक्षा क्रेडिट कार्डला व्यापारी जगत अधिक पसंती देतं.डेबिट कार्ड अकाऊंटला पैसे नसतील व्यवहार रद्द होऊ शकतो,पण क्रेडिट कार्डचे तसे नाही.पण जिथे काही चांगलं सांगायला जावं तिथे काही धोके आहेतच. आजच्या ब्लॉगमध्ये क्रेडिट कार्ड धोक्याबद्दल जाणून घेऊ.                 

सविस्तर:

रोखीचे व्यवहार लक्षणीयरीत्या कमी होत आहेत आणि लोक डिजिटल पेमेंटसोबत अधिक रुळले आहे.   क्रेडिट कार्ड हे अशा पर्यायांपैकी एक आहे,जे संपर्करहित पर्यायांसह ऑनलाइन आणि स्टोअरमध्ये पैसे देण्याचा सोयीस्कर आणि सुरक्षित मार्ग देतात.

अधिक व्यापारी आता क्रेडिट कार्ड स्वीकारत आहेत, ज्यामुळे ते अधिक बहुमुखी पेमेंट पद्धत बनत आहेत.हे विशेषतः महानगरांमध्ये आणि मोठ्या खरेदीसाठी खरे आहे.अनेक क्रेडिट कार्ड आकर्षक रिवॉर्ड प्रोग्राम, कॅशबॅक ऑफर आणि प्रवास विमा किंवा लाउंज प्रवेश यासारखे इतर फायदे देतात.हे भत्ते लोकांना त्यांचे कार्ड अधिक वेळा वापरण्यासाठी प्रोत्साहन देतात.

तथापि,क्रेडिट कार्ड फसवणूक ही एक खरी अडचण असू शकते,परंतु आपण स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी काही पावले उचलू शकता.फसवणूक रोखण्यासाठी वैयक्तिक दक्षता, तांत्रिक उपाय आणि नियामक सुरक्षा उपायांचे संयोजन आवश्यक आहे. काही सक्रिय उपायांची अंमलबजावणी करून,तुम्ही संभाव्य धोक्यांपासून स्वतःचे रक्षण करू शकता.

क्रेडिट कार्ड फसवणूक टाळण्यासाठी येथे 5 मार्ग आहेत:

1. तुमचे कार्ड तपशील पहा: हा नियम क्रमांक एक आहे.  तुमचा पिन, CVV कोड किंवा पूर्ण क्रेडिट कार्ड नंबर कधीही कोणालाही शेअर करू नका, अगदी ईमेल किंवा फोनवरही नाही. बँका या वाहिन्यांद्वारे कधीही ही माहिती मागणार नाहीत. हा डेटा उघड करण्यासाठी तुम्हाला आमिष दाखविणाऱ्या फिशिंग प्रयत्नांपासून सावध रहा. ऑनलाइन बँकिंग किंवा मोबाइल ॲप्सद्वारे,तुमच्या क्रेडिट कार्डच्या व्यवहारांचे नियमितपणे निरीक्षण करा.कोणत्याही अनधिकृत व्यवहाराची तुमच्या बँकेला त्वरित तक्रार करा.कार्ड रीडर वापरताना सावधगिरी बाळगा, ते कायदेशीर आहेत आणि त्यांच्याशी छेडछाड होणार नाही याची खात्री घ्या.तुमचा पिन पॉइंट-ऑफ-सेल टर्मिनल्सवर टाकताना तो सुरक्षित ठेवा.

2. सुरक्षित ऑनलाइन व्यवहार: ऑनलाइन खरेदी करताना, वेबसाइट कायदेशीर आहे आणि सुरक्षित कनेक्शन वापरते याची खात्री करा.क्रेडिट कार्ड व्यवहारांसाठी सार्वजनिक वाय-फाय वापरणे टाळा,कारण हे नेटवर्क कमी सुरक्षित असू शकतात.सायबर सुरक्षेशी संबंधित तुमच्या बँकेने जारी केलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करा.ऑनलाइन खरेदी करताना, सुरक्षित पेमेंट गेटवे किंवा विश्वसनीय प्लॅटफॉर्म वापरा.संशयास्पद वेबसाइटवर तुमचे क्रेडिट कार्ड तपशील प्रविष्ट करणे टाळा किंवा तुमच्या कार्ड माहितीची विनंती करणाऱ्या अवांछित ईमेल किंवा कॉलला प्रतिसाद देणे टाळा.एचटीटीपीएस एनक्रिप्शनसह सुरक्षित वेबसाइट शोधा आणि ऑनलाइन व्यवहारांसाठी व्हर्च्युअल क्रेडिट कार्ड वापरण्याचा विचार करा जेणेकरून तुमच्या वास्तविक कार्ड तपशीलांचे प्रदर्शन कमी होईल.

3. क्रेडिट कार्ड स्टेटमेंट्सचे निरीक्षण करा: कोणत्याही अपरिचित व्यवहारांसाठी तुमच्या क्रेडिट कार्ड स्टेटमेंटचे नियमितपणे पुनरावलोकन करा.  बऱ्याच बँका व्यवहारांसाठी एसएमएस किंवा ईमेल अलर्ट देतात, ज्यामुळे तुम्हाला कोणत्याही संशयास्पद क्रियाकलापाबद्दल त्वरित सूचित केले जाऊ शकते.

4. सुरक्षित वैशिष्ट्ये स्वीकारा आणि व्यवहार सूचना सक्षम करा: तुमच्या बँकेने ऑफर केलेल्या सुरक्षा वैशिष्ट्यांचा लाभ घ्या.यामध्ये खर्च मर्यादा सेट करणे, द्वि-घटक प्रमाणीकरण सक्षम करणे किंवा मोबाइल वॉलेट्स वापरणे समाविष्ट असू शकते.ज्यांना तुमचे वास्तविक कार्ड तपशील शेअर करण्याची आवश्यकता नाही.तुमच्या क्रेडिट कार्डने केलेल्या प्रत्येक व्यवहारासाठी सूचना प्राप्त करण्यासाठी सूचना सक्षम करा.हे तुम्हाला कोणतीही अनधिकृत गतिविधी त्वरीत ओळखण्यास आणि तपासणीसाठी तुमच्या बँकेकडे तक्रार करण्यास अनुमती देते.तुमच्या संपर्क तपशीलासह तुमची क्रेडिट कार्ड माहिती तुमच्या बँकेकडे अपडेट ठेवा.तुमच्या बँकेने ऑफर केलेल्या कोणत्याही सुरक्षा वैशिष्ट्यांचा लाभ घ्या, जसे की कार्ड व्यवहारांसाठी द्वि-घटक प्रमाणीकरण किंवा बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण.पारंपारिक चुंबकीय स्ट्रीप कार्डच्या तुलनेत EMV चिप तंत्रज्ञानासह किंवा तुमच्या बँकेत उपलब्ध नवीनतम कार्डे निवडण्याचा विचार करा, जे सुरक्षिततेचा अतिरिक्त स्तर प्रदान करते.

5. फिजिकल कार्ड्सबद्दल हुशार व्हा: तुमची कार्डे सुरक्षित ठेवा आणि स्टोअर किंवा रेस्टॉरंटमध्ये त्यांना तुमच्या नजरेआड करू देऊ नका.तुमच्या कार्डची माहिती चोरू शकणाऱ्या स्किमिंग उपकरणांबद्दल जागरूक रहा.जुने क्रेडिट कार्ड स्टेटमेंट आणि पावत्या टाकून देण्यापूर्वी ते तुकडे करा.

समारोप:

क्रेडिट कार्ड फसवणुकीचे सामान्य प्रकार आणि कार्डधारकांना लक्ष्य करणाऱ्या नवीनतम घोटाळ्यांबद्दल माहिती मिळवा.स्वतःला आणि तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांना सुरक्षित कार्ड वापर पद्धतींबद्दल शिक्षित करा, जसे की जोपर्यंत तुम्हाला प्राप्तकर्त्याच्या वैधतेबद्दल खात्री वाटत नाही,तोपर्यंत कार्ड तपशील फोनवर किंवा ऑनलाइन शेअर न करणे,त्यांना त्यांच्या क्रेडिट कार्ड स्टेटमेंटचे नियमितपणे पुनरावलोकन करण्यास आणि कोणत्याही संशयास्पद क्रियाकलापाची त्वरित तक्रार करण्यास प्रोत्साहित करा.ही माहिती सगळ्यांपर्यंत पोहोचायला हवी.  

आजचा हा ब्लॉग तुम्हाला कसा वाटला,हे कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुन्हा भेटूया उद्याच्या ब्लॉग मध्ये तोपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा.  

 

प्रसाद नातु, पुणे.