Skip to main content

हायपोग्लायसेमिया, रक्तातील साखर अचानक कमी होणे

ब्लॉग नं. 2025/351. दिनांक: 15 डिसेंबर, 2025.    मित्रांनो,  डायबेटीस असलेल्या व्यक्तींना “साखर वाढते” या भीतीइतकीच आणखी एक गंभीर भीती असते,ती म्हणजे हायपोग्लायसेमिया , म्हणजेच रक्तातील साखर अचानक धोकादायकरित्या कमी होणे.ही स्थिती शरीराला ‘तत्काळ आपत्ती’ भासवते आणि योग्य वेळी उपचार न झाल्यास मेंदूवरही गंभीर परिणाम होऊ शकतात.याच विषयावर सविस्तर वाचा आजच्या ब्लॉगमध्ये. सविस्तर: हायपोग्लायसेमिया म्हणजे काय ? सामान्यतः , डायबेटीस असलेल्या रुग्णांमध्ये रक्तातील साखर 70 mg/dl खाली गेली तर आणि डायबेटीस नसलेल्या रुग्णांमध्ये रक्तातील साखर 50 mg/dl खाली गेली तर ही स्थिती हायपोग्लायसेमिया म्हणून ओळखली जाते.मानवी मेंदूला सतत ऊर्जेचा पुरवठा ग्लुकोज मधूनच होतो. त्यामुळे रक्तातील साखर अचानक कमी झाल्यावर मेंदूला “इमर्जन्सी सिच्युएशन” निर्माण झाल्यासारखे वाटते आणि शरीरात अनेक बदल घडतात. ⭐ हायपोग्लायसेमियाची सुरुवातीची लक्षणे: मेंदूला ऊर्जा कमी मिळाल्यावर पुढील लक्षणे दिसू शकतात, गोंधळ , चक्कर , विस्मरण, नकारात्मक विचार , नैराश्य, डबल व्हिजन / ब्लर म्हणजे अंधुक दिसणे, बोलण्यात अडथळा , ...
3 comments

मेथी -एक महत्वाची भाजी

 Blog No.2023/228         

Date:- 31st, August 2023. 

मित्रांनो,

      आजच्या “आहार-विचार” मध्ये आपण “मेथी” या महत्वाच्या पालेभाजीबद्दल सविस्तर जाणून घेणार आहोत. आज गुरुवार, यापूर्वी आपण बटाटा,पालक आणि कांदा या तीन भाज्यांची तीन गुरुवारी माहिती करून घेतली होती.

 प्रास्ताविक

      Trigonella foenum-graecum अर्थात मेथी  ही एक औषधी वनस्पती आहे.तिच्या खाद्य बिया आणि पानांसाठी मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते. मेथीचा पाक आणि औषधी वापराचा मोठा इतिहास आहे आणि मेथी मूळची भूमध्यसागरीय प्रदेश आणि दक्षिण आशियातील आहे.तिची पौष्टिक सामग्री,औषधी उपयोग आणि आरोग्य फायद्यांची माहिती येथे करून घेणार आहोत.

  मेथीचे घटक

 - *जीवनसत्त्वे*: मेथीमध्ये व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन बी 6, व्हिटॅमिन सी आणि व्हिटॅमिन के यासह विविध जीवनसत्त्वे असतात.

 - *प्रथिने*: मेथीचे दाणे प्रथिनांचे स्त्रोत आहेत, ज्यामध्ये लाइसिन आणि ट्रिप्टोफॅन सारख्या अमीनो ऍसिड असतात. मेथीच्या बियांमध्ये सुमारे 20-30% प्रथिने असतात, ज्यामुळे मेथी मौल्यवान वनस्पती-आधारित प्रथिनांचा स्त्रोत आहे.

 - *खनिजे*: बियांमध्ये लोह, मॅग्नेशियम, कॅल्शियम आणि फॉस्फरस यांसारखी खनिजे मुबलक प्रमाणात असतात.

  मेथीचे महत्त्व

     मेथी आहारातील फायबरचा एक चांगला स्रोत आहे,ज्यामुळे पचनास मदत होते आणि परिपूर्णतेची भावना वाढीस लागते.

 मेथीत असलेल्या कॅल्शियम आणि फॉस्फरसमुळे हाडांचे आरोग्य आणि लोहाचा अंतर्भाव असल्याने ऑक्सिजनची व्यवस्थित होण्यास मदत होते.

  *औषधी उपयोग:*

       मेथीचा वापर त्याच्या औषधी गुणधर्मांसाठी अनेक शतकांपासून विविध संस्कृतींमध्ये केला जात आहे.  त्याच्या काही संभाव्य आरोग्य फायद्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

  1. *रक्तातील साखरेचे नियमन*: मेथी रक्तातील साखरेची पातळी व्यवस्थापित राखण्यात मदत करू शकते कारण ती इंसुलिन संवेदनशीलता सुधारते आणि आतड्यांमध्ये साखरेचे शोषण कमी करते.

  2. *पचनाचे आरोग्य*: मेथीच्या दाण्यांमधील फायबर पचनास मदत करते, बद्धकोष्ठता दूर करू शकते आणि निरोगी आतडे वाढवते.

  3. *स्तनपान समर्थन*: मेथी स्तनपान करणाऱ्या मातांमध्ये दूध उत्पादनास पूरक आहे असे मानले जाते.

  4. *कोलेस्टेरॉल कमी करणे*: काही अभ्यासांनी असे सुचवले आहे की,मेथी खराब कोलेस्टेरॉल (LDL) पातळी कमी करण्यास मदत करते, ज्यामुळे हृदयाच्या आरोग्यासाठी लाभदायक ठरते.

  5. *दाहक-विरोधी प्रभाव*: मेथीमध्ये दाहक-विरोधी गुणधर्म असलेली संयुगे असतात जी विशिष्ट दाहक स्थितींपासून आराम देऊ शकतात.

  6. *मासिक पाळीत अस्वस्थता दूर करण्यास मदत होते*: मेथी मासिक पाळीच्या अस्वस्थतेची लक्षणे, जसे की पेटके आणि मूड बदलण्यास मदत करू शकते.

  7. *वजन व्यवस्थापन*: मेथीमधील फायबर मुळे वजन व्यवस्थापनात मदत होऊ शकते.

मेथीच्या बियांचा वापर लोणचे, पापड इत्यादि मध्ये केला. तर मेथीच्य पाल्याचा उपयोग डाळ घालून किंवा ताकातली भजी यात केला जातो. मेथीचे पराठे देखिल चविष्ट लागतात.      

 सारांश

               मेथीचे संभाव्य आरोग्य फायदे असले तरी, त्याचा पूरक म्हणून वापर करण्यापूर्वी हेल्थकेअर प्रोफेशनलशी सल्लामसलत करणे महत्त्वाचे आहे, खासकरून जर तुमच्या आरोग्याच्या समस्या असतील किंवा तुम्ही औषधे घेत असाल.  जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने दुष्परिणाम होऊ शकतात.लक्षात असू द्या की मेथीची पौष्टिक रचना आणि आरोग्य फायदे फॉर्म (बिया, पाने, पूरक) आणि तयार करण्याच्या पद्धती यासारख्या घटकांवर आधारित बदलू शकतात. आहारातील कोणतेही नवीन बदल किंवा पूरक आहार समाविष्ट करण्यापूर्वी आपण नेहमीच्या आहार तज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.   

आजचा हा ब्लॉग तुम्हाला कसा वाटला,हे कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुन्हा भेटूया उद्याच्या ब्लॉग मध्ये तोपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा. 

 प्रसाद नातु,पुणे

या आधीचे ब्लॉग वाचण्यासाठी  www.prasadnatoo.co.in  वर क्लिक करा.   

Labels:

Comments

  1. RamanAugust 31, 2023 at 8:12 AM

    Pratek veli hee bhaji khanyapoorvi nakhoosh asto. Pan hee bhaji khatana Matra bharpoor Ani avadine khato.Ani sharir suddha 4 -5 tasanantar halka hote. Thanks and hats off to the culinary skills of my mummy and my wife. Tyamule hee bhaji Mala bahuguni vatate.karan pot chan asel tar tumchi prakruti chan rahte

    ReplyDelete
  2. AnonymousAugust 31, 2023 at 1:37 PM

    छान माहिती

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

वजन कमी करण्यासाठी काय चांगले-गव्हाची पोळी की ज्वारीची भाकरी

Blog No. 2024/ 1 23 .   Date: 16 th ,June 2024 मित्रांनो,             मराठीत पोळी किंवा इतर प्रदेशात,विशेषतः हिन्दी बेल्टमध्ये ज्याला रोटी म्हणतात. ती पोळी किंवा रोटी आपल्या जेवणातील एक प्रमुख पदार्थ आहे.दक्षिण भारतात हा प्रकार तेवढा प्रचलित नाही.पण रोजच्या जेवणातील हा प्रमुख पदार्थ असल्याने ज्यांना वजन कमी करायचे आहे,त्यांना निश्चितपणे पोळी किंवा रोटी किती खावी आणि खावी तर कुठल्या पिठाची खावी, हा प्रश्न पडतो.अलीकडेच आहारतज्ञ रुचिता बत्रा यांनी आपल्या ईन्स्टाग्रामवर वजन कमी करण्यासाठी कुठले पीठ वापरावे याविषयी मार्गदर्शन केले आहे.त्याच विषयी आजच्या ब्लॉगमध्ये चर्चा करू. सविस्तर:             मराठीत पोळी , किंवा हिन्दीत रोटी , अशी अनेक भारतीय जेवणांमध्ये एक मुख्य पदार्थ असलेली पोळी, बनविण्यासाठी वेगवेगळ्या ठिकाणी वेगवेगळ्या प्रकारचे पीठ वापरले जाते.राजस्थानमध्ये , बाजरे की रोटी (मोती बाजरी) सामान्य आहे , तर पंजाबसारख्या प्रदेशात मैदा आणि इतर पिठापासून बनवलेले न...
10 comments
Read more

आम्हा न कळे ज्ञान, न कळे पुराण वेदांचे वचन

Blog No. 2023/98          Date: 21st , April 2023 .   मित्रांनो ,                आज अक्षय्यतृतीया आहे. अक्षय्य तृतीया   साडेतीन मुहूर्तापैकी एक शुभमुहूर्त समजला जातो . साडेतीन मुहूर्त असे दिवस असतात की   ज्या दिवशी कुठलेही कार्य करावयाचे असेल तर मुहूर्त पहायची गरज नाही. असे म्हणतात की ह्या तिथीला केलेले दान क्षयाला जात नाही म्हणजेच ते अविनाशी असते, या दिवशी देव आणि पितर यांना उद्देशून जे कर्म केले जाते ते अक्षय होते.हा दिवस पितरांचे ऋण फेडण्याचा आहे असेही म्हणतात.तर आजच्या दिवसाला एक अनन्य साधारण असे महत्व आहे.   प्रास्ताविक                माझा ह्या सऱ्यावर विश्वास नाही असे नाही पण त्या निमित्ताने जो ढोंगीपणा चालतो त्याचा मला मनापासून राग येतो.ज्याच्या स्वतःच्या मनातल्या वासना मरेपर्यंत संपत नाही असा वासनांवर विजय कसा मिळवायचा हे सांगू  लागतो. तेव्हा हसू येतं.जन्मभर पाप करीत फिरणारे चारोधाम यात...
6 comments
Read more

प्रयागराजचा महाकुंभ-माझे अनुभव

ब्लॉग नं.2025/043   दिनांक: 12 फेब्रुवारी,2025.   मित्रांनो,             नुकतीच मी प्रयागराज,अयोध्या आणि वाराणसी या तीन, धार्मिक दृष्ट्या अतिशय महत्वपूर्ण अशा स्थळांची यात्रा करून परतलो.यातील अयोध्या आणि वाराणसी या स्थळांची यात्रा आपल्याला केव्हाही करता येते/येईल. पण  प्रयागराज येथे सध्या म्हणजे 13 जानेवारी ते 26 फेब्रुवारी,या 26 दिवसांत महाकुंभ साजरा केला जात आहे. तसा तो दर 12 वर्षानी कुंभमेळा साजरा केला जातो. पण या वर्षीचा कुंभमेळा विशेष आहे. आणि जो 144 वर्षातून एकदाच होत असतो. त्यामुळे त्याला विशेष महत्व आहे. आणि त्रिवेणी संगमावर या 45 दिवसांत जाऊन स्नान करण्याला विशेष महत्व आहे. आजच्या ब्लॉगमध्ये या विषयीच विषयी सारे काही. सविस्तर:             पुराणात असे सांगितले जाते की, देव आणि दैत्य किंवा सुर आणि असुर यांच्यात तुंबळ युद्ध सुरू झाले.या युद्धाच्या दरम्यान समुद्र मंथन करण्यात आले,त्याचा एक हेतु हा होता की,समुद्रात दडलेले अमृत मिळवायचे,ज्याचे प्राशन के...
8 comments
Read more