Skip to main content

Posts

हायपोग्लायसेमिया, रक्तातील साखर अचानक कमी होणे

ब्लॉग नं. 2025/351. दिनांक: 15 डिसेंबर, 2025.    मित्रांनो,  डायबेटीस असलेल्या व्यक्तींना “साखर वाढते” या भीतीइतकीच आणखी एक गंभीर भीती असते,ती म्हणजे हायपोग्लायसेमिया , म्हणजेच रक्तातील साखर अचानक धोकादायकरित्या कमी होणे.ही स्थिती शरीराला ‘तत्काळ आपत्ती’ भासवते आणि योग्य वेळी उपचार न झाल्यास मेंदूवरही गंभीर परिणाम होऊ शकतात.याच विषयावर सविस्तर वाचा आजच्या ब्लॉगमध्ये. सविस्तर: हायपोग्लायसेमिया म्हणजे काय ? सामान्यतः , डायबेटीस असलेल्या रुग्णांमध्ये रक्तातील साखर 70 mg/dl खाली गेली तर आणि डायबेटीस नसलेल्या रुग्णांमध्ये रक्तातील साखर 50 mg/dl खाली गेली तर ही स्थिती हायपोग्लायसेमिया म्हणून ओळखली जाते.मानवी मेंदूला सतत ऊर्जेचा पुरवठा ग्लुकोज मधूनच होतो. त्यामुळे रक्तातील साखर अचानक कमी झाल्यावर मेंदूला “इमर्जन्सी सिच्युएशन” निर्माण झाल्यासारखे वाटते आणि शरीरात अनेक बदल घडतात. ⭐ हायपोग्लायसेमियाची सुरुवातीची लक्षणे: मेंदूला ऊर्जा कमी मिळाल्यावर पुढील लक्षणे दिसू शकतात, गोंधळ , चक्कर , विस्मरण, नकारात्मक विचार , नैराश्य, डबल व्हिजन / ब्लर म्हणजे अंधुक दिसणे, बोलण्यात अडथळा , ...

मधुमेह आणि डायबेटिक रेटिनोपॅथी (डोळ्यांसंबंधी आजार)

  ब्लॉग नं: 2025/265. दिनांकः 22 सप्टेबर , 2025. मित्रांनो , : मधुमेह आणि डोळ्यांचे आरोग्य: जाणून घ्या डायबेटिक रेटिनोपॅथीबद्दल : आपल्या डोळ्यांची रचना अतिशय गुंतागुंतीची आहे. डोळ्याच्या गोळ्याला तीन महत्त्वाचे थर असतात – ·         सर्वात बाहेरील थर म्हणजे तंतुमय थर ( Fibrous Layer ) ज्यात स्क्लेरा आणि कॉर्निया यांचा समावेश होतो. ·         मध्यभागीचा थर म्हणजे रक्तवाहिन्यांचा थर ( Uveal Layer ) जो युरिया नावाने ओळखला जातो. ·         सर्वात आतला थर म्हणजे मज्जातंतूंचा थर , ज्याला रेटिना म्हणतात. रेटिनामध्ये प्रकाश-संवेदनशील पेशी असतात , ज्या आपल्याला दृष्टी देण्यासाठी आवश्यक आहेत. डोळ्यांचे आरोग्य टिकवण्यासाठी रेटिनाचे कार्य महत्त्वाचे असते. परंतु मधुमेहाच्या गुंतागुंतीमुळे या थरावर परिणाम होतो आणि डायबेटिक रेटिनोपॅथी # Diabetes Ratinopathy नावाचा आजार उद्भवतो. डायबेटिक रेटिनोपॅथी म्हणजे काय ? डायबेटिक रेटिनोपॅथी म्हणजे,मधुमेहामुळे रेटिनामध्ये होणारे बद...

शिळी पोळी: आहारतज्ज्ञांची नवी निवड

ब्लॉग नं: 2025/264. दिनांकः 21 सप्टेबर , 2025. मित्रांनो , शिळी पोळी : आहारतज्ज्ञांची नवी नि वड भारतीय घराघरांत शिळी पोळी ( मागच्या रात्री उरलेली पोळी) ही , अनेकदा फक्त वेळ वाचवण्यासाठी किंवा अन्न वाया जाऊ नये म्हणून खाल्ली जाते .पण आ ता आहारतज्ज्ञ या जुन्या सवयीकडे नव्या नजरेने प हा त आहेत.जे कधी साधं-सुधं उरलेलं अन्न मानलं जायचं , त्याने आता आरोग्याबाबत जागरूक असणाऱ्यांच्या ताटात आपली खास जागा मिळवली आहे. आजचा ब्लॉग आहे,याच विषयावर. सविस्तर: शिळी पोळी का ? पोळी रात्रभर ठेवल्यानंतर तिच्या पोतामध्ये आणि स्टार्चच्या संरचनेत थोडा बदल होतो.त्यामुळे ती केवळ पोटभर जेवण देणारीच ठरत नाही तर , पचनसंस्थेसाठीही हितावह मानली जाते. तज्ज्ञांच्या मते ती सहज पचते , रक्तातील साखर वाढविण्याची शक्यता कमी करते आणि # resistant starch ने समृद्ध होते. शिळ्या पोळीचे आरोग्यदायी फायदे : पचनसंस्थेसाठी लाभदायक: पाण्यात , ताकात किंवा दह्यात भिजवलेली शिळी पोळी, पचनसंस्थेत चांगल्या जिवाणूंची वाढ घडवते. त्यामुळे पचन सुधारते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. रक्तातील साखर नियंत्रित ठेवते : शिळ्या पो...

शेवग्याच्या पानांचे पाणी : आरोग्यासाठी अमृत:

🟢 ब्लाॅग नं. 2025/264. 📅 दिनांक : 20 सप्टेंबर 2025. मित्रांनो , 🌿 शेवग्याच्या पानांचे पाणी : आरोग्यासाठी एक अमृत: आपण अनेकदा ऐकतो की शेवग्याच्या शेंगा हृदयासाठी उत्तम असतात , पण तुम्हाला ठाऊक आहे का ? की फक्त शेंगाच नव्हे तर , शेवग्याच्या पानांचे पाणी देखील तुमच्या संपूर्ण आरोग्यासाठी अतिशय लाभदायक ठरते ? दररोज सकाळी रिकाम्या पोटी हे पाणी प्यायल्यास , तुम्हाला एक-दोन नव्हे तर तब्बल सात आश्चर्यकारक फायदे मिळतात. चला तर मग , या नैसर्गिक आरोग्यपेयाबद्दल आजच्या ब्लॉगमधे थोडक्यात जाणून घेऊया. सविस्तरः 🌱 शेवग्याचे पौष्टिक महत्त्वः शेवग्यामध्ये जीवनसत्त्वे आणि खनिजांचा खजिनाच दडलेला आहे. त्यात व्हिटॅमिन A, C, कॅल्शियम , पोटॅशियम आणि लोह मुबलक प्रमाणात आढळते. त्याचप्रमाणे प्रथिने आणि अँटिऑक्सिडंट्स हे देखील विपुल प्रमाणात मिळतात. त्यामुळे शेवग्याच्या पानांचे पाणी हे आरोग्यासाठी संजीवनीसमान ठरते. 🌿 शेवग्याच्या पानांचे पाणी पिण्याचे सात आरोग्य फायदे: 1️ ⃣ ऊर्जा पातळी वाढवते: शेवग्यातील लोह आणि जीवनसत्त्वे,शरीरातील अशक्तपणा कमी करतात. सकाळी रिकाम्या पोटी हे पा...

दूध हळदीचे फायदे

ब्लॉग नं: 2025/263. दिनांकः 19 सप्टेबर , 2025. मित्रांनो , :हळदीचे दूध – परंपरेपासून विज्ञानापर्यंतचा आरोग्यदायी प्रवास: आपल्या आजीआजोबांच्या काळापासून एक घरगुती उपाय नेहमीच ऐकायला मिळतो,ते म्हणजे, हळदीचे दूध.सर्दी , खोकला , अंगदुखी , थकवा किंवा जखम झाल्यावर आई किंवा आजी,आपल्याला गरमागरम हळदीचे दूध देत असे. आज आधुनिक विज्ञानानेदेखील या पारंपरिक पेयाच्या गुणधर्मांची पुष्टी केली आहे. आजच्या ब्लॉगमध्ये आपण याच विषयावर जाणून घेणार आहोत. सविस्तर : अलीकडेच आतड्यांचे आरोग्य तज्ज्ञ डॉ. पाल माणिकम,यांनी त्यांच्या पत्नी विष्णू प्रिया राघवन यांच्यासोबतच्या,एका मजेदार इंस्टाग्राम स्किटमध्ये हळदीच्या दुधाचे फायदे समजावून सांगितले.त्यांनी स्पष्ट केले की,हळदीचे दूध खरंच उपयुक्त आहे , पण तेव्हाच जेव्हा आपल्या जीवनशैलीत योग्य प्रमाणात फायबर , प्रथिने आणि पुरेशी झोप (दररोज किमान सात तास) असते. डॉ. माणिकम यांनी हळदीच्या पूरक आहारांवर अवलंबून राहण्याविरुद्ध इशारा दिला.कारण हे पूरक आहार,( supplements) एफडीए सारख्या संस्थांकडून अधिकृत मान्यता नसलेले असतात आणि त्यांचे अति सेवन केल्यास...

डार्क चॉकलेट खाण्याचे फायदे

ब्लॉग नं:  2025/262. दिनांकः  18  सप्टेबर , 2025.   मित्रांनो , डार्क चॉकलेट मोठ्या आवडीने खाल्ली जातात. ती गोड असल्याने मधुमेहींनी खावी कां ? ह्रदयविकार असलेल्यांनी खावीत कां ? असे प्रश्न विचारले जातात.आपल्या सर्वांना माहित आहे की प्रत्येक नैसर्गिक अन्नात पौष्टिकतेचे भरपूर प्रमाण असते. तथापि , तुम्ही चॉकलेटसाठीही असेच म्हणू शकता का ? हो! डार्क चॉकलेटमध्ये आवश्यक सूक्ष्म पोषक घटक आणि काही सर्वोत्तम अँटिऑक्सिडंट्स असतात.आजच्या ब्लाॅगमधे डार्क चॉकलेट खाण्याचे वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध झालेले आरोग्य फायदे स्पष्ट केले आहेत. सविस्तरः डार्क चॉकलेटशी संबंधित आरोग्य फायदे:   #Dark Chocolate  1.  हृदयाचे आरोग्य सुधारते: डार्क चॉकलेटमध्ये एपिकेटचिन असते , एक वनस्पती-आधारित संयुग , जे रक्तवाहिन्यांच्या अस्तरांना नायट्रिक ऑक्साईड ( NO) तयार करण्यास उत्तेजित करण्यास मदत करते. नायट्रिक ऑक्साईड हे एक रासायनिक संयुग आहे जे धमन्यांना आराम देते , हृदयात रक्त प्रवाह सुधारते आणि रक्तदाब कमी करते. डार्क चॉकलेटमधील अँटिऑक्सिडंट्स एलडीएल ' बॅड ' कोलेस्ट्र...

जागतिक रुग्ण सुरक्षा दिन – 17 सप्टेंबर:

ब्लॉग नं: 2025/261. दिनांकः 17 सप्टेबर , 2025.   मित्रांनो , 🌍 जागतिक रुग्ण सुरक्षा दिन – 17 सप्टेंबर : आरोग्यसेवा क्षेत्रात “रुग्ण” हा केंद्रबिंदू असतो. उपचार , औषधे , शस्त्रक्रिया , निदान – या सर्व गोष्टींचे अंतिम उद्दिष्ट म्हणजे रुग्णाचे आरोग्य सुधारावे. मात्र , उपचार प्रक्रियेत लहानशी चूक , संवादातील गैरसमज किंवा प्रणालीतील त्रुटी रुग्णासाठी धोकादायक ठरू शकतात. याच जाणिवेतून दरवर्षी 17 सप्टेंबर रोजी ‘जागतिक रुग्ण सुरक्षा दिन’ ( World Patient Safety Day) साजरा केला जातो.आज याच विषयावर माझा आजचा दूसरा ब्लॉग आहे. सविस्तर , या दिनाचे महत्त्व: जागतिक आरोग्य संघटना (# WHO) ने 2019 मध्ये या दिनाला अधिकृत मान्यता दिली. उद्दिष्ट एकच – रुग्णांची सुरक्षितता ही आरोग्यसेवेची मूलभूत गरज आहे , हे जगभरातील प्रत्येक आरोग्य संस्था , डॉक्टर , नर्स आणि रुग्ण यांना लक्षात राहावे. रुग्ण सुरक्षेला प्राधान्य देणे म्हणजे काय: 1. योग्य निदान होणे , 2. औषध योग्य प्रमाणात देणे , 3. स्वच्छतेचे व संक्रमण-नियंत्रणाचे नियम काटेकोरपणे पाळणे , 4. शस्त्रक्रियेपूर्व व नंतर आवश्यक काळजी घेण...