फॅटी लिव्हर: रात्रीच्या वेळी जाणवणारी लक्षणे

Blog No.2025/167         

Date:- 17, जून 2025.

मित्रांनो,

फॅटी लिव्हर हा गुपचुप शरीरात वाढत जाणारा आजार. शक्यतो मद्यपींना होणारा पण मद्याला स्पर्श ण करणाऱ्या लोकांमध्ये आढळणारा एक आजार.फॅटी लिव्हर डिसीज,विशेषतः नॉन-अल्कोहोलिक फॅटी लिव्हर डिसीज (NAFLD), हा जगभरातील लोकसंख्येला त्रासदायक ठरणारा एक आजार आहे.अंदाजे 30.2% लोकसंख्या याचा सामना करते, तर अमेरिका आणि आग्नेय आशियामध्ये हे प्रमाण 40% पेक्षा जास्त आहे.तर भारतात 32.74% ते 38% इतके आहे.अनेकदा "सायलेंट महामारी" म्हणून ओळखले जाणारा,हा आजार लवकर ओळखणे आणि उपचार करणे महत्त्वाचे आहे. विशेषतः रात्रीच्या वेळी दिसणारी काही इशारा देणारी चिन्हे यकृताच्या आरोग्यासाठी गंभीर ठरू शकतात.

नॉन-अल्कोहोलिक फॅटी लिव्हर डिसीज (NAFLD) म्हणजे काय?

NAFLD म्हणजे यकृतामध्ये (Lever) जास्त चरबी जमा होणे,ज्याचा मद्यपानाशी काहीही संबंध नसतो. हा आजार प्रामुख्याने लठ्ठपणा,टाइप 2 मधुमेह आणि मेटाबॉलिक सिंड्रोमशी संबंधित आहे.NAFLD साध्या चरबी जमा होण्यापासून (NAFL) ते गंभीर जळजळ आणि डाग (NASH) अशा अनेक अवस्थांमध्ये दिसतो. जर याकडे दुर्लक्ष केले तर,यकृत सिरोसिस किंवा यकृत निकामी होण्यासारख्या गंभीर अवस्थेमध्ये पोहोचू शकते.

रात्रीच्या वेळी दिसणारी लक्षणे

1. झोपेचा त्रास आणि निद्रानाश:

फॅटी लिव्हर आजार असलेल्या व्यक्तींना झोप लागत नाही किंवा झोपेत राहण्यात अडचण होते. यकृताच्या जळजळीमुळे होणारी अस्वस्थता आणि रक्तातील साखरेचे असंतुलन झोपेच्या पद्धतींमध्ये अडथळा आणते.

2. पोटात अस्वस्थता:

वरच्या उजव्या ओटीपोटात अस्वस्थता फॅटी लिव्हरचे लक्षण असू शकते,जे रात्री अधिक ठळक होते. त्यामुळे चांगल्या झोपेस अडथळा निर्माण होतो.

3. भूक न लागणे:

रात्रीच्या वेळी भूक न लागणे,विशेषतः संध्याकाळच्या जेवणादरम्यान,हे फॅटी लिव्हर डिसीजचे सूचक आहे. त्यामुळे वजन कमी होण्यासोबत पौष्टिक समस्या निर्माण होतात.

फॅटी लिव्हरची इतर लक्षणे

1. मेंदूतील धुके आणि मानसिक थकवा:

यकृताच्या कार्यात अडथळा आल्याने गोंधळ, खराब स्मरणशक्ती आणि लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण होते, ज्याला "ब्रेन फॉग" म्हणतात.

2. सतत थकवा आणि अशक्तपणा:

थकवा हा NAFLD चे सामान्य लक्षण आहे. रात्री प्रचंड थकवा जाणवणे,दैनंदिन जीवनात व्यत्यय आणू शकते.

3.पायांमध्ये सूज:

यकृताच्या बिघाडामुळे पायांत द्रवपदार्थ साचून राहतो, ज्यामुळे पायांमध्ये सूज येते.

4. त्वचेला खाज सुटणे:

यकृताचे नुकसान पित्त प्रवाहावर परिणाम करते, ज्यामुळे त्वचेला खाज सुटते.

5. अनपेक्षितपणे  वजन कमी होणे:

यकृताच्या कार्यातील विस्कळीतपणामुळे अनपेक्षितपणे वजन कमी होणे दिसून येते.

6. त्वचा किंवा डोळे पिवळे होणे (कावीळ):

फॅटी लिव्हर डिसीजच्या प्रगत अवस्थेत त्वचा आणि डोळे पिवळसर होतात,जे गंभीर अवस्थेचे लक्षण आहे.

यकृत निरोगी ठेवण्यासाठी उपाय:

संतुलित आहार: अधिक फायबरयुक्त, प्रक्रिया न केलेले अन्न खा.

नियमित व्यायाम: लठ्ठपणा कमी करण्यासाठी वर्कआउट करा.

मद्यपान आणि धूम्रपानावर नियंत्रण: यकृतावर होणारा ताण कमी करा.

झोपेची काळजी: पुरेशी झोप घ्या.

समारोप:

फॅटी लिव्हर डिसीजची ही लक्षणे दुर्लक्षित करू नका.योग्य उपचार आणि निरोगी जीवनशैली यांद्वारे यकृताचे आरोग्य सुधारता येते. यकृताच्या आरोग्याला प्राधान्य द्या आणि भविष्यासाठी निरोगी राहा. जर तुम्हाला वर उल्लेख केलेली कोणतीही लक्षणे दिसली,तर डॉक्टरांचा सल्ला त्वरित घ्या. लवकर निदान आणि योग्य उपचारांद्वारे फॅटी लिव्हरचा धोका कमी करता येतो.

आजचा ब्लॉग तुम्हाला कसा वाटला,हे कमेन्ट बॉक्स मध्ये जरूर लिहा. पुन्हा भेटूया उद्याच्या ब्लॉग मध्ये तोपर्यंत आपली आणि आपल्या परिवाराची काळजी घ्या. स्वस्थ रहा,आनंदी रहा,मस्त जगा. 

 

प्रसाद नातु, पुणे.